Belangenvereniging MIND ontvangt signalen dat instellingen in het hele land cliënten eerder dan gepland uit de kliniek laten vertrekken. Branchevereniging GGZ Nederland zegt geen landelijke cijfers te hebben over cliënten die vanwege de coronacrisis versneld ontslag krijgen. “In het algemeen kunnen we zeggen dat cliënten nu soms eerder naar huis gaan”, aldus woordvoerder Mariska Siebring. “Een eventueel ontslag gebeurt altijd in goed overleg met de cliënt en zijn naasten. Een cliënt kan alleen met vervroegd ontslag als de behandelaar dit verantwoord vindt en in combinatie met passende, goede ambulante zorg.”
Drempel
“Door de coronacrisis is de drempel voor opname hoger en de drempel voor ontslag lager”, zegt psychiater en hoogleraar Public Mental Health Niels Mulder over de nieuwe coronawerkelijkheid in de ggz. “We vragen mensen of ze echt opgenomen willen worden of misschien nog kunnen wachten, want een opnameafdeling kent wel besmettingsrisico’s. Tegelijkertijd wordt ontslag dat al voorzien was vervroegd.”
Extra argument
“Corona is een extra argument in het afwegingskader”, stelt voorzitter Elnathan Prinsen van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). “Het is voor een behandelaar legitiem om zich af te vragen waar een patiënt beter af is: op een afdeling waar het risico op besmetting met corona groter is doordat mensen zich niet goed laten instrueren of thuis waar gevaar van verwaarlozing bestaat?”
Princen benadrukt dat de deur niet zomaar achter patiënten wordt dicht getrokken. “Ik heb nergens gehoord van patiënten die naar huis gestuurd worden, terwijl zijzelf en hun naasten dachten dat het niet kon.”
Toch is MIND er niet gerust op. De belangenvereniging vraagt zich of patiënten toch niet aan hun lot worden overgelaten nu de hele samenleving door de coronacrisis ontregeld is en ook de ambulante ggz tegen allerlei restricties aankijkt.
Face tot face
Psychiater Prinsen deelt de zorgen over de ambulante ondersteuning. “Ik zie veel aanbieders die helemaal zo’n overgestapt op zorg op afstand en dat trots op social media vertellen. Prachtig natuurlijk, maar je moet bij zo’n kwetsbare groep niet rücksichtslos overstappen. Daardoor raken mensen ontregeld, terwijl zo nu ook al geen dagbesteding hebben en minder sociale contacten. Ik heb al iemand in gehad die door dit alles zo ontregeld raakte dat hij moest worden opgenomen. Dat gaat verder doorzetten naarmate de crisis langer duurt. Je moet in een ambulante setting de mogelijkheid van face to face contact open houden. Dat kan ook veilig, zolang je maar persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikt.”
Lastig
“De nazorg is ingewikkelder geworden, omdat ook de ambulante teams selectief op huisbezoek gaan”, zegt Mulder. “Ze gaan naar huis, misschien wat te vroeg, in combinatie met beperktere ambulante behandeling, dus mensen moeten zich meer zelf redden. De vrees is dat dit voor sommige patiënten toch wel lastig zal zijn.”
Voorwaarden
Met het oog op dit alles hamert MIND er op om bij vervroegd ontslag duidelijke voorwaarden in acht te nemen. Overleg en communicatie met de cliënt en zijn of haar familie alsook huisarts en sociaal wijkteam staan voorop. Daarnaast moet er nadrukkelijk gekeken worden naar zaken als woonomgeving en belastbaarheid van familie en naasten. Bovendien moet er een terugvalscenario zijn in geval cliënten het thuis toch niet redden.
Voldoende ondersteuning
GGZ Nederland noemt het positief dat instellingen intakes en behandelingen via beeldbellen doen om hun cliënten toch de nodige zorg te blijven leveren.Ook de ambulante behandeling en begeleiding gaan volgens de branchevereniging door, waar mogelijk face to face, “uiteraard onder de noodzakelijke voorzorgsmaatregelen”. Ggz-instellingen blijven daarnaast crisisopnames doen en dit geldt ook voor langere opnames die ambulant onvoldoende ondersteund kunnen worden.
