Zorgorganisatie Cosis in Assen heeft haar personeelsbestand weten te verjongen na invoering van een generatiepact. De regeling heeft ervoor gezorgd dat oudere werknemers minder uren zijn gaan werken. De vrijgekomen uren zijn nagenoeg volledig ingevuld door de instroom van nieuwe, vooral jongere werknemers en bestaande werknemers die meer uren zijn gaan werken.
Dit vertelde Johan Koop, HR-beleidsadviseur bij Cosis, tijdens het recente congres ‘Vitaal met pensioen’ van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) in Zeist.
Stichting Cosis – overkoepelend orgaan voor zorgorganisaties Cosis, Promens Care en NOVO – en FNV, CNV, NU’91 en FBZ sloten in oktober vorig jaar het eerste generatiepact in de zorg. Cosis kwam met de bonden overeen dat oudere werknemers voortaan minder uren hoeven te werken en daarvoor gecompenseerd worden. Mensen die binnen vijf jaar de AOW-leeftijd bereiken krijgen het aanbod om 75 procent van hun oorspronkelijke uren te werken en daar vervolgens 85 procent voor betaald te krijgen. De doorbetaling van de pensioenpremie blijft 100 procent. “Idee is dat oudere werknemers door minder uren te werken hun werk langer en met plezier kunnen volhouden en zo voor langere tijd behouden blijven voor de organisatie”, zegt Koop. “En daarnaast ontstaan er meer werkplekken voor jongere werknemers.”
Arbeidsmarktknelpunt
Onder meer de verhoging van de pensioenleeftijd van 60 jaar naar meer dan 67 jaar, het hoge ziekteverzuim onder oudere werknemers en de – in de nabije toekomst – geringere instroom aan personeel dan de uitstroom groot is, waren voor Cosis aanleiding voor het sluiten van het generatiepact. Cosis ziet een arbeidsmarktknelpunt ontstaan tussen 2020 en ruwweg 2035. In die periode verdwijnt een derde van het personeelsbestand door het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Koop: “We willen met het generatiepact anticiperen op de verwachte schaarste, door zowel te investeren in het behoud van oudere werknemers als in het aantrekken van jonge medewerkers.”
Zo’n veertig procent van de Cosis-medewerkers die aan het profiel voldoen is inmiddels ingestapt. “Bij de mensen die niet meedoen spelen meerdere overwegingen”, aldus Koop. “Sommige werknemers zitten al dicht tegen de 67 jaar aan, of hebben veel uren gespaard en wilden al stoppen. Ook vinden sommigen zich nog vitaal genoeg om volledig te blijven werken. En voor een aantal medewerkers geldt dat ze domweg te weinig overhouden met het inleveren van 15 procent en willen of kunnen hun pensioen niet naar voren halen bij gebrek aan voldoende pensioenjaren.”
Herbezetting
De uren die zijn vrijgekomen worden nagenoeg volledig door jongere werknemers ingevuld. “Zo wordt voorkomen dat er meer werk in minder tijd moet worden verzet”, zegt Koop. “De werkdruk mag immers niet omhoog.” De herbezetting is, naast de aanwas van nieuw personeel, voornamelijk ingevuld door het ophogen van bestaande contracten van jongere werknemers. Die bleken vaak wel meer uren te willen werken. Deze krachten zijn ingewerkt en vaak goedkoper dan oudere werknemers, waardoor Cosis de 25 procent aan herbezetting nagenoeg volledig kon betalen uit de 15 procent uitstroom.
Koop erkent dat het generatiepact niet de enige oplossing is voor de tekorten op de arbeidsmarkt. “Het is een aanvullend instrument om het probleem van de arbeidsmarktkrapte aan te pakken. Iemand kan beter zes jaar wat minder uren, maar wel in goede gezondheid werken, dan dat diegene op dezelfde voet doorgaat en na drie jaar uitvalt. Dan ben je hem helemaal kwijt. Het generatiepact kan ertoe bijdragen dat de uittreedleeftijd wat wordt opgerekt. Op deze manier stellen we de krapte iets langer uit. Daarnaast kunnen oudere werknemers een waardevolle nieuwe rol vervullen, als mentor voor de jongere werknemers.”
Aantrekkelijk
FNV-bestuurder Camara van der Spoel merkt dat Cosis door het generatiepact meer wordt gezien als aantrekkelijke werkgever en zo makkelijker nieuwe medewerkers weet aan te trekken. “Mensen zien dat de organisatie oog heeft voor het behoud van werknemers. Dat spreekt aan. Bovendien zien jongeren de mogelijkheid om een groot contract te krijgen als een plus.”
Of het generatiepact bij Cosis inderdaad leidt tot lagere verzuimcijfers, een hogere productiviteit en langer blijven doorwerken moet de komende jaren blijken.
