Burgers ervaren nog niet de vermindering van de regeldruk die bij de invoering van de decentralisaties werd verwacht. Zij vinden de aanvraag en het proces nog altijd even complex en zijn minstens even veel tijd kwijt vergeleken met de periode vóór 2015.
Dit blijkt uit een onderzoek van Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk, naar de regeldruk bij gemeentelijke aanvraagprocedures. “Gemeenten hebben tijd en ruimte nodig om de decentralisaties handen en voeten te geven”, schrijft Actal. Het adviescollege denkt dat een effectieve inzet van het keukentafelgesprek en een slimmer gebruik van de gegevens die bekend zijn bij de overheid, zullen helpen de doelstelling dichterbij te brengen.
Gemeenten zijn hard bezig om de decentralisaties vorm te geven. Het heeft meer tijd nodig dan voorzien voordat mensen die hulp aanvragen, de verwachte vereenvoudiging ook gaan ervaren. Zij vinden de toegang tot voorzieningen nog steeds complex, volgens Actal, en ze zijn nog evenveel tijd kwijt met hun aanvraag als vóór de decentralisaties. De geraamde afname van de regeldruk met ruim 15 miljoen euro wordt in 2016 nog niet bereikt.
Winsten
Er zijn winsten te behalen in zowel regelgeving als in de uitvoering, zegt Jan ten Hoopen, collegevoorzitter van Actal. “Die mogelijkheden zijn nu nog niet benut.” De decentralisaties moeten ervoor zorgen dat mensen makkelijker en integraal hulp krijgen bij hun verzoek om ondersteuning. Om dit te bereiken adviseert Actal om wetgeving aan te passen en verbeteringen in de gemeentelijke dienstverlening door te voeren.
Het uitgangspunt moet zijn dat bij hulpvragen altijd een keukentafelgesprek met de gemeente plaatsvindt, om bij hulpvragen een volledig beeld te krijgen van de behoefte aan ondersteuning. Dit gesprek vindt nu in eenderde van de gevallen niet plaats. Ten Hoopen: “Er is veel winst te behalen met een goed keukentafelgesprek. Mensen die prettig worden geholpen, ervaren de aanvraag als minder ingewikkeld en minder bureaucratisch. Zeker wanneer de aanvraag begrijpelijk blijft en minder juridisch jargon bevat”.
Ook moet de uitwisseling van gegevens tussen overheden beter, stelt Actal. Verder moet de aanvraag voor ondersteuning zoveel mogelijk samen met de aanvrager worden ingevuld, omdat de formulieren nog steeds erg ingewikkeld zijn. Aanvragers hebben moeite om de juiste informatie of de juiste persoon te vinden, vaak moeten zij gegevens twee keer aanleveren. Door heldere procedures weten mensen waar ze aan toe zijn, vooral als ze meerdere zorgvragen hebben.
Integrale aanpak
De wetten voor de zorgdomeinen zijn erop gericht om maatwerk mogelijk te maken en de zorgvraag goed te interpreteren. De Participatiewet is echter vooral gericht op uniformiteit, handhaving en rechtmatigheid. Door dit verschil komt een integrale aanpak van problemen minder goed van de grond. Om die reden pleit Actal voor een uitbreiding van de experimenteerartikelen in de Participatiewet. Gemeenten kunnen dan kiezen voor een integrale aanpak voor bepaalde doelgroepen, en niet alleen voor individuele gevallen, zoals nu het geval is.
