Hoogleraar Jan Hamers: ‘Het was enorm mooi. Mensen waren zo blij om elkaar weer te zien. Maar het was ook spannend, zowel voor de bezoekers als voor de medewerkers.’
Pilot bezoekregeling
In 26 verpleeghuizen is sinds 11 mei een versoepeling van de bezoekregeling aan de gang. Per bewoner mag een vaste bezoeker komen, de anderhalve meter tussenruimte moet worden gehandhaafd en bezoekers van bewoners met dementie moeten een mondkapje op. Om het effect van de verruiming in kaart te brengen, zijn de Academische Werkplaatsen Ouderenzorg in Limburg en Nijmegen ingeschakeld. Zij evalueren de proef en kwamen op 20 mei naar buiten met de eerste resultaten.
Het doel van de monitoring is om de ervaringen van betrokkenen bewoners, familie en medewerkers te inventariseren en om te bekijken of iedereen zich aan de bezoekregels houdt. Het tellen van infecties is geen onderdeel, dat gebeurt aan de hand van de geldende procedures via de GGD’s.
Monitoring
Alle 26 verpleeghuislocaties zijn betrokken bij de globale monitoring, die bestaat uit het afnemen van een vragenlijst, telefonische interviews met contactpersonen verpleeghuizen, overleggen van documenten en een whats’app-groep van contactpersonen. Op vijf locaties vindt een diepte-monitoring plaats. Daar houden onderzoekers ter plekke observaties en ondervragen bewoners, familie en medewerkers. Hoogleraar Jan Hamers zat er zelf ook: ‘Je ziet dat mensen zo blij zijn om elkaar weer te zien. Bezoekers waren erg emotioneel en barstten nogal eens in huilen uit. Het was ook spannend omdat men zich af vroeg of hun naaste hen nog wel zou herkennen. En wat mij ook opvalt, is hoe positief alle bezoekers zijn over de medewerkers. Dat vertellen ze ons uit zichzelf, wij vragen daar niet speciaal naar.’
De locaties
Er is veel variatie in locatietypen die hebben deelgenomen: grote en kleine locaties, reguliere afdelingen van meer dan twintig bewoners, kleinschalige woongroepen van acht bewoners en gecombineerde locaties. De locatiegrootte verschilt sterk, van 24 bewoners per locatie tot meer dan honderd.
Onderzoek eerste week
In de eerste week zijn er 26 telefonische interviews met contactpersonen gehouden, 21 digitale vragenlijsten ingevuld en 19 protocollen bezoekregeling geretourneerd. Op twee locaties is gestart met een dieptemonitoring: de ene locatie is vijf dagdelen geobserveerd en er zijn 63 interviews met bezoekers en 20 interviews met medewerkers gehouden. De tweede locatie is drie dagdelen geobserveerd. Er zijn 9 interviews met bezoekers, 7 interviews met medewerkers gehouden.
Niet alle verpleeghuizen zijn daadwerkelijk gestart op 11 mei, dat waren er nog maar twaalf. Op 12 mei volgenden er zes, op 13 en 14 mei een. De laatste locatie startte een week later. In totaal hebben sinds 954 bewoners in 25 verpleeghuislocaties bezoek ontvangen. Dit is iets meer dan de helft van het totale aantal bewoners in deze locaties die vanwege de verruiming bezoek hadden kunnen ontvangen.
Grote verschillen tussen locaties
De selectie van de vaste bezoekers is verschillend aangepakt. Op zes locaties is voor alle bewoners een bezoeker toegelaten. Maximaal 92 procent van de bewoners heeft bezoek gehad en dat komt doordat niet alle familieleden op bezoek willen of durven komen. Vijftien locaties zijn later begonnen en daar is nog niet iedere vaste bezoeker geweest. Vier locaties hebben gekozen voor een specifieke groep bewoners, bijvoorbeeld “degenen die het het hardst nodig hebben”.
Uitvoering bezoekregeling
Ook in de uitvoering van de bezoekregeling zijn grote verschillen te zien. Bijvoorbeeld het dragen van wel of geen handschoenen, wel of geen mondkapjes of alleen in bepaalde gevallen. Dingen aanraken of niet, bezoek op de kamer of in een daarvoor speciaal ingerichte ruimte buiten, al dan niet onder toezicht van een medewerker.
Op alle locaties wordt het bezoek vooraf gepland volgens een schema. Er zijn medewerkers beschikbaar om de naasten binnen te laten, te controleren op symptomen (zoals vragen naar verkoudheidsklachten en temperatuur meten) en het gebruiken van beschermende maatregelen. Vervolgens wordt het bezoek naar de bewoner gebracht en dan na een vooraf afgesproken tijdsduur weer naar buiten begeleid.
Knuffels
In de eerste week blijkt al dat niet iedereen zich strikt aan de regels houdt. Er wordt verschillende keren melding gemaakt van ‘het geven van knuffels, het mondkapje even afdoen, het onderling aanraken van bewoner en bezoeker, snel een zoen’. De meeste bezoekers houden zich overigens wel aan de afspraken. Veel naasten zijn zo blij dat ze weer op bezoek mogen dat ze bereid zijn zich aan alle afspraken te houden. De vraag is wel of dat ook nog geldt bij een derde of vierde bezoek. Bij een enkele locatie is niet één vaste maar zijn meerdere of verschillende bezoekers toegelaten.
Hoe verder?
Een aantal locaties geeft aan zich zorgen te maken over de verdere uitrol vanwege noodzakelijke menskracht om dat onder de huidige voorwaarden en richtlijnen mogelijk te maken. Daar komt bij dat dit op maat moet en locaties van elkaar verschillen, zelfs binnen één zorgorganisatie.
