Jaarlijks komen in Nederland 70.000 vrouwen in het ziekenhuis met een knobbeltje of zwelling in de borst. Zij krijgen nu als eerste onderzoek een mammogram, een röntgenfoto van de borst. Vrouwen ervaren dat onderzoek veelal als belastend, omdat de borsten worden samengedrukt. Dit mammogram leidt echter zelden tot een verklaring van de klacht en daarom volgt vrijwel altijd alsnog een echo ter plaatse van de klacht om tot een diagnose te komen.
Grootschalig onderzoek
Daarom hebben Linda Appelman en Ritse Mann van het Radboudumc een grootschalig onderzoek opgezet. Bij 2.000 vrouwen met lokale borstklachten draaide het duo de volgorde van beeldvorming om: eerst een echo en dan de mammografie. Gespecialiseerde borstradiologen voerden deze echo’s uit in het Radboudumc in Nijmegen, het Noordwest Ziekenhuis in Alkmaar en het St. Antonius in Utrecht. Uit de studie blijkt dat de echo betrouwbaar is. De techniek kan borstkanker uitsluiten met 99,8 procent zekerheid. Deze nieuwe volgorde blijkt ook goedkoper, prettiger en stelt vier op de vijf vrouwen al tijdens de echo gerustgesteld. Zij hadden alleen een goedaardige afwijking, bijvoorbeeld een cyste. Bij een op de vijf vrouwen gaf echo nog geen zekerheid. Zij kregen vervolgonderzoek en de helft van hen bleek uiteindelijk een bepaalde vorm van borstkanker te hebben.
Hulpmiddel
De vraag is of de echo het mammogram in de toekomst zal vervangen. “Ik denk dat de aard van de klacht, de echobeelden, de leeftijd en eventuele deelname aan het bevolkingsonderzoek belangrijke factoren zijn bij de afweging om alsnog een mammogram te maken. In veel gevallen zal het niet nodig zijn”, zegt Appelman. “Een mammogram heeft vooral meerwaarde bij borstkankerscreening en wanneer een arts de borsten allebei helemaal wil bekijken bij verdenking op borstkanker.”
Het onderzoeksteam maakte een stroomdiagram dat aangeeft wanneer na de echo vervolgonderzoek nodig is. Dit hulpmiddel houdt rekening met leeftijd, deelname aan het bevolkingsonderzoek, de klacht, het klinische beeld en hoe duidelijk de echo is. “Doe sowieso vervolgonderzoek bij twijfel”, adviseert Appelman. De toepasbaarheid van het stroomdiagram en het effect van het daadwerkelijk weglaten van mammografie zal verder onderzocht worden.
