Ongeveer één op de acht medisch specialisten in Nederland heeft last van burn-outklachten en een verhoogd risico op een burn-out. Toch richten ziekenhuizen hier geen specifiek beleid op. De cultuur in ziekenhuizen blijkt zelfs een risicofactor te zijn bij het ontwikkelen van deze klachten. Erik Drenth, voormalig directeur VvAA Risicomanagement voor de Gezondheidszorg, deed aan de Universiteit Twente onderzoek naar de gevolgen voor de patiëntveiligheid.
Bij AIOS (Artsen In Opleiding tot Specialist) komen burn-outklachten zelfs nog meer voor. Concreet betekent het dat bij een gemiddeld ziekenhuis ongeveer 25 medisch specialisten last hebben van burn-outklachten, stelt Drenth vast in het onderzoek waarmee hij de executive Master Risicomanagement aan de Universiteit Twente afrondt.
Bij burn-out is sprake van extreme uitputting, cynisme en afstand nemen tot het werk en verminderde persoonlijke bekwaamheid. Uit internationale wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat burn-out bij (jonge) medisch specialisten en een verhoogd risico op het gebied van de patiëntveiligheid hand in hand gaan. Met andere woorden: artsen met burn-outklachten hebben een grotere kans om onbedoelde medische fouten te maken.
Geen beleid
Uit het onderzoek van Drenth blijkt dat ziekenhuizen niet over beleid beschikken dat expliciet bedoeld is om burn-outrisico onder medisch specialisten te ondervangen. “Er is weliswaar beleid op aangrenzende gebieden (bijvoorbeeld ten aanzien van het functioneren van medisch specialisten, leiderschap, het verbeteren van de aanspreekcultuur, de inzetbaarheid en vitaliteit van medewerkers) en er is uiteraard het overkoepelende kwaliteit- en veiligheidsbeleid, maar de risicoparagraaf van een willekeurig ziekenhuis gaat vooral over de risico’s van voorgenomen fusies, de implementatie van een nieuw elektronisch patiëntendossier, contracten met de zorgverzekeraar en de veranderingen in de zorgsector als gevolg van de vele politieke ontwikkelingen”, stelt Drenth.
De arbeidscultuur in het ziekenhuis is volgens Drenth zelf een risicofactor voor burn-out. “Binnen de werkomgeving in het ziekenhuis signaleren verpleegkundigen en assistenten als eerste mogelijke burn-outklachten bij jonge medisch specialisten, maar zij kunnen of durven hier geen actie op te ondernemen. Deze groep weet door het ontbreken van beleid niet hoe te handelen. Daarnaast vormt het verschil in positie, hiërarchie en status tussen artsen en niet-artsen vaak een te hoge drempel om als verpleegkundige of assistent feedback op mogelijke burnoutklachten te geven”, aldus Drenth.
