Ärzte Zeitung / 070a09 / 14.04.2015 Connection business human resource concept as an infographic drawing of a group of generic business people - Symbol für Netzwerk Autoflotte 04/2015, 20 Jahre Af, Fuhrparkleiterbündnisse, S. 62 Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
Van innovatienetwerken in de zorg wordt veel verwacht maar het is onduidelijk wat de impact van deze samenwerkingsverbanden is. Dit is lastig meetbaar, onder meer omdat de betrokken partijen veel verschillende criteria hanteren voor succes en omdat het moeilijk is om heldere prestatie-indicatoren te selecteren. Dit blijkt uit een verkennende studie van Vilans, kenniscentrum voor langdurige zorg.
Innovatienetwerken in de zorg zijn samenwerkingsverbanden waarin verschillende bedrijven en instellingen kennis delen en samenwerken om zorginnovaties te ontwikkelen, implementeren en verspreiden. Een voorbeeld van een dergelijk netwerk is Health Valley, dat zich richt op het creëren van economische bedrijvigheid in Oost en Zuid-Oost Nederland op het gebied van gezondheidszorg en life sciences. Een ander voorbeeld is Slimmer leven 2020, een georganiseerde samenwerking binnen Zuidoost-Nederland met Brainport Regio Eindhoven als kern.
Over de resultaten en werking van dergelijke samenwerkingsverbanden in de zorg is nog weinig bekend. Vilans heeft een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar onder meer de meerwaarde innovatienetwerken, door te spreken met deelnemers en trekkers over hun ervaringen en inzichten. Tom van den Elsen, student Health Care Management, heeft voor Vilans een kwalitatief onderzoek uitgevoerd.
Complexe zorg
Door de toename van complexe zorg en door kostenstijging is er volgens Vilans sterke behoefte aan innovatieve oplossingen om ervoor te zorgen dat de zorg ook in de toekomst toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit is. Tegelijkertijd is het succesvol ontwikkelen en implementeren van innovatie ingewikkeld. Om deze complexiteit het hoofd te bieden en zorginnovatie te versnellen, bundelen organisaties steeds vaker de krachten in bijvoorbeeld innovatienetwerken.
Of deze netwerken zorginnovatie daadwerkelijk versnellen, is onbekend, zo komt uit het onderzoek naar voren. Het evalueren en meten van de impact of effectiviteit van innovatienetwerken is volgens Vilans “een uitdaging” voor de netwerkbureaus. Er zijn veel verschillende criteria voor succes, er zijn meerdere partijen bij betrokken, het is niet altijd duidelijk wie welke bijdrage heeft geleverd en het is moeilijk om specifieke, heldere prestatie-indicatoren te selecteren.
Toekomstvisie
Uit het onderzoek blijkt verder dat het van belang is dat duidelijk wordt gecommuniceerd wat de toekomstvisie en de doelstellingen van het netwerk zijn, hoe vooruitgang gemeten wordt, wat de focus van het netwerk is en wat het netwerk bereikt heeft. Ook is het belangrijk dat duidelijk wordt gemaakt wat het netwerk te bieden heeft aan deelnemers.
De deelnemers kijken allemaal verschillend aan tegen hun deelname aan een innovatienetwerk. “Sommigen zijn uitermate tevreden en ontlenen veel meerwaarde aan het samenwerkingsverband.” Aan de andere kant van het spectrum zijn er deelnemers die vinden dat het netwerk niets van waarde bijdraagt.
Om zelf waarde uit het netwerk te halen, moeten deelnemers een actieve houding en een intrinsieke motivatie bezitten, stelt een deel van de geïnterviewden. Uit het onderzoek blijkt bovendien dat de organisaties die meerwaarde ontlenen aan het netwerk er over het algemeen ook zelf in investeren, niet alleen geld maar ook hun tijd. Een aantal deelnemers is het erover eens dat het enige tijd kan duren voordat duidelijk is wat een netwerk oplevert.
Bestuurders
Het succes van de samenwerking tussen netwerkleden is voor een groot deel afhankelijk van de inzet van de bestuurders, die er doorgaans voor zorgen dat een organisatie zich aansluit bij innovatienetwerk. Als er geen informatie over netwerkactiviteiten wordt doorgespeeld naar andere medewerkers en als de bestuurder de boel niet aanjaagt, blijft het ergens hangen. Eén van de deelnemers zegt het treffend: “Het is niet het proces en het speeltje van bestuurders.”
