“Samen met de daling van de gemiddelde EBITDA-marge, is dit een zorgwekkende ontwikkeling, waaruit blijkt dat de financiële gezondheid van ziekenhuizen minder vanzelfsprekend is dan voorheen”, aldus de onderzoekers.
Dalende marge
Ze onderzochten de resultatenrekeningen van 32 algemene ziekenhuizen en 27 STZ-ziekenhuizen. Ziekenhuis Amstelland, HagaZiekenhuis, Gelderse Vallei, en ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen hadden het resultaat nog niet gepubliceerd toen het onderzoek werd opgesteld.
EBITDA is een boekhoudterm die staat voor de operationele winst en die vooral een beeld geeft van hoe het financieel gaat met de kernactiviteit van een organisatie. Bij bijvoorbeeld nettowinst of -verlies worden ook rentebetalingen, belastingen en afschrijvingen op materiaal afgetrokken van het resultaat, terwijl dit niet zozeer iets zegt over hoe financieel de belangrijkste activiteit, het verlenen van zorg, presteert.
De EBITDA-marge, de verhouding van de EBITDA tot de omzet, daalt gestaag. Algemene ziekenhuizen hadden in 2019 een marge van 8,9 procent. Vorig jaar ging het om 7 procent. Bij STZ-ziekenhuizen daalde de marge van 9,3 procent in 2019 naar 7,5 procent in 2023. De laagste EBITDA-marge van 3,2 procent is van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. De hoogste marge werd geboekt door het Ikazia Ziekenhuis met 12,1 procent.
Stijgende personeelskosten
De daling komt grotendeels door de gestegen personeelskosten. Bijna driekwart van de operationele kosten zijn personeelskosten. De loonstijging vanuit de nieuwe cao, de kosten voor inhuur van extern personeel en de dalende, maar relatief nog hoge ziekteverzuim stuwen de personeelsuitgaven.
Het dilemma voor ziekenhuizen is dat investeringen steeds belangrijker worden, terwijl de financiële ruimte hiervoor steeds kleiner wordt. “Zonder up-to-date digitale systemen lopen ziekenhuizen risico op efficiëntie- en kwaliteitsverlies in de zorgexploitatie”, aldus de onderzoekers. “Blijven investeren in nieuwe systemen biedt niet alleen perspectief op een operationele efficiëntieslag, maar ook vanuit het perspectief van energieverbruik.”
“Doorgaan op dezelfde voet leidt ertoe dat de operationele marge van ziekenhuizen alleen maar verder daalt, concludeert Rebel. “Structurele ondersteuning en transformatie van de manier waarop ziekenhuizen opereren is onontbeerlijk om het tij te keren.”
