Het advies van de FMS kwam kort na de eerste maatregelen van de lockdown. Aanvankelijk bleven de scholen open omdat het kabinet van mening was dat sluiting niet zinvol zou zijn om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. FMS-voorzitter Peter Paul van Benthem vond echter dat het kabinet het zekere voor het onzekere moest nemen en de scholen moest sluiten. In het weekend van 15 en 16 maart zwichtte het kabinet en sloot de scholen en de kinderopvang alsnog.
‘Ik denk dat het advies van de FMS flink heeft meegewogen in het kabinetsbesluit,’ aldus Wim Groot, als gezondheidseconoom verbonden aan de Universiteit van Maastricht. ‘Maar ook toen al was duidelijk dat het een verkeerd advies was. Ook toen al was immers bekend dat kinderen en jongeren veel minder vaak ziek worden van het virus en het ook veel minder verspreiden. In die zin was het aanvankelijke kabinetsbesluit om de scholen open te houden dus verstandig en ging de FMS zijn boekje te buiten.’
Belangen van leden
Belangenorganisaties zoals de FMS moeten zich uiteraard uitspreken over kwesties die hun leden aangaan, aldus Groot. ‘Maar bij het sluiten van de scholen was dit duidelijk niet het geval. Terwijl de maatschappelijke en economische gevolgen van het sluiten van de scholen en de kinderopvang groot zijn. Onder meer omdat ouders die op hun kinderen moeten passen en thuisonderwijs geven, veel minder aan werken toekomen. De economische schade hiervan is substantieel.’
Het was dus beter geweest als de FMS zich niet over de sluiting van de scholen had uitgesproken, aldus Groot. ‘Ik heb ze er nadien ook niet meer over gehoord. Wellicht zijn ze er zelf ook een beetje van geschrokken.’
De FMS was niet bereikbaar voor commentaar.
Achteraf is alles makkelijk.
Wat was er gebeurd als de scholen niet gesloten waren? Minder economische schade? Wellicht. Maar nu moesten ouders noodgedrongen thuisblijven voor hun kroost terwijl ze anders misschien toch naar hun werk waren gegaan. Want iedereen is toch belangrijk op zijn werkplek? Anders konden we altijd wel thuis werken. Minder migratie en onderling contact van mensen in Nederland was het effect. Daarmee minder kans op transmissie van het virus. Dat was ook de bedoeling toch? Dat kinderen minder ziek worden en het virus minder verspreiden betekent niet dat ze geen factor in de transmissie zijn. Want dan kunnen ze toch ook gewoon op bezoek bij opa en oma? Op het moment dat de FMS uitspraak deed wisten we nog niet hoe erg het zou worden. Of we niet een schreeuwend tekort aan IC bedden zouden krijgen en taferelen als in Italie. Nu we weten dat dat niet gebeurd is kunnen we de economische motieven weer gebruiken om een advies of beleid van toen af te schieten. Zo ken ik er nog wel een: als we bij de eerste COVID-19 gevallen in Europa een volledige lockdown van alle landen en vliegverkeer hadden gedaan was er een flinke economische schade geweest maar substantieel minder doden. En misschien had deze crisis achteraf dan uiteindelijk minder gekost dan nu.
Persoonlijk denk ik dat het een wijs besluit is geweest om toen de scholen tijdelijk te sluiten en te kijken hoe ernstig het zou worden. Elke dode is er een teveel. Wim Groot, kom eens kijken op de cohort COVID afdeling om de schrijnende situatie te bekijken voor je over economische schade praat door “onverstandige” adviezen terwijl dat misschien wel levens gered heeft. En of de FMS, die 22000 medisch specialisten vertegenwoordigt, haar boekje te buiten gegaan is om een uitspraak te doen over het sluiten van scholen? Vanuit het belang van de volksgezondheid en de noodzakelijke inzet van artsen buiten hun reguliere vakgebied in de COVID zorg vind ik het helemaal niet vreemd. Achteraf is alles makkelijk.