Beeld: ptasha/Getty Images/iStock
Het IKZ is een samenwerkingsverband van negen partijen, waaronder de Nederlandse Zorgautoriteit, Zorgverzekeraars Nederland en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Binnen het IKZ worden signalen van fraude gedeeld en besproken, zodat opsporingsdiensten, toezichthouders en uitvoeringsorganisaties effectiever kunnen opereren. Het IKZ kijkt niet alleen naar individuele zaken, maar signaleert ook trends en ontwikkelingen. Dit moet de IKZ-partners in staat stellen om het toezicht beter in te richten.
Scherpere criteria
In 2022 zijn in totaal 424 signalen door de IKZ-partners samengebracht, zo is te lezen in de laatste rapportage. Dit is een daling van 7,2 procent ten opzichte van 2021. Bijna alle partners hebben minder signalen gedeeld in het Verzamelpunt Zorgfraude dan in 2021. Alleen de gemeenten hebben meer signalen gedeeld dan in 2021. De daling kan enerzijds verklaard worden doordat er bij een aantal partners minder signalen zijn binnengekomen en anderzijds door het scherper stellen van (juridische) criteria met betrekking tot delen.
De 424 signalen gaan over 356 zorgaanbieders. Net als in 2019 tot en met 2021, kwam in 2022 over driekwart van hen voor het eerst een signaal binnen. De meeste signalen in 2022 gingen over de Zorgverzekeringswet (155 signalen), de Wmo komt op de tweede plaats (113 signalen) en de Wlz op de derde plaats (91 signalen). Ten opzichte van 2021 is er een toename in het aantal Wmo-signalen (+14 procent) en een afname in het aantal Zorgverzekeringswet-signalen (-6 procent) en Wlz-signalen (-27 procent). Signalen van fraude in de Zorgverzekeringswet en Jeugdwet hebben meestal betrekking op zorg in natura; bij signalen over de Wmo en Wlz is er veelal sprake van pgb-gefinancierde zorg.
Wijkverpleging
Sinds 2018 is wijkverpleging de meest voorkomende zorgsoort waarover de IKZ-partners signalen delen. De meeste andere signalen gaan over individuele begeleiding, mondzorg, beschermd wonen/ggz wonen, dagbesteding en ggz. De relatieve stijging qua aantal signalen was het grootst voor de zorgsoorten groepsbegeleiding, gehandicaptenzorg en jeugdhulp. Er zijn relatief minder signalen ingediend over huisartsenzorg en persoonlijke verzorging, aldus IKZ.
Declareren
De meeste vorm van fraude is meer of andere zorg declareren dan er is geleverd. Hieronder valt ook het aanvragen van meer zorg dan nodig is. Daarnaast komt het vaak voor dat zorg gedeclareerd wordt zonder dat er überhaupt zorg geleverd is.
Voor de wijkverpleging komt het IKZ met een flinke opsomming van wat er allemaal wordt gezien: een hogere indicatie voor zorg opstellen dan nodig door wijkverpleegkundigen, meer zorg declareren dan geleverd, onvoldoende kwaliteit van zorg leveren, andermans AGB-code misbruiken, vervalsing van handtekeningen en diploma’s, cliënten die worden omgekocht, bedreigd of onder dwang gezet worden of afgeschermd worden van de buitenwereld en tot slot misbruik door zorgaanbieders die zichzelf toegang geven tot de financiële zaken van cliënten.
Bij signalen over individuele begeleiding gaat het met name over het declareren van meer zorg dan geleverd, het leveren van onvoldoende kwaliteit van zorg, de vervalsing van handtekeningen en diploma’s, het omkopen of intimideren of afschermen van cliënten, het ronselen van cliënten ten behoeve van witwassen of het smokkelen van drugs en het misbruik van de DigiD’s van cliënten.
Failliet
Het IKZ tekent tot slot de opvallende fenomenen in de zorgfraude op. Het valt op dat zorgaanbieders failliet gaan op het moment dat er een onderzoek naar ze wordt gestart of dat een eigenaar van een zorgaanbieder een doorstart maakt met een nieuw zorgbedrijf. Verder komen in verschillende signalen complexe organisatiestructuren terug, waarbij eigenaren ondernemingen hebben in andere sectoren, zoals vastgoed en schoonmaak.
Zorgwekkend is dat zorgaanbieders de beschikking hebben over persoonlijke gegevens en documentatie van cliënten, zoals de inloggegevens via DigiD. Die worden vervolgens gebruikt bij het indienen van vervalste aanvragen van zorg, overeenkomsten, declaraties en machtigingsformulieren.
Verschillende signalen omschrijven het misbruik van de AGB-code of BIG-registratie of het gebruik van een onjuiste titel van zorgverleners, zoals het uitkomen als verpleegkundige zonder de juiste opleiding en/of papieren. Ook komen er steeds vaker signalen over zorgverleners die een vervalste VOG of diploma hebben.
Prima om misdadigheid te doen straffen in/door/vanuit de zorgverlening. Het aantal meldingen zou gerelateerd kunnen worden aan het aantal geïndiceerde opgaven en/of bekostigde hulp. Relatief lijkt met het “misbruik in de wijkverpleging” dan mee te vallen. Kwalitatief zijn er ook verschillen: van doen betalen van “niet geboden zorg” tot “te veel aangevraagde zorg”. Dat laatste vraagt om een kwalitatief oordeel en geen administratief oordeel, naar mijn mening. Een en ander komt mij dan ook te “boekhoudkundig” over en verdient een meer inhoudelijk professioneel oordeel. Nb “wijkverpleging” is hier een administratieve bekostigingstitel en betreft niet rechtstreeks de pofessioneel verpleegkundige zorg. “Wijkverpleging” is ook geen sector, maar een zorgvorm binnen de branche VVT .
Los van de gehanteerde definities voor fraude. Foutjes, slordigheden etc, no problem, kan gebeuren gelet op de soms massieve, gekmakende regelgeving, maar voor moedwillig frauderen (zie pgb, faillietverklaringen, valse diploma’s, schimmige ondernemers e.d.) geen excuus: voor altijd uitsluiten! Vraag is en blijft ook of het stelsel waarin pgb, concurrentie en prijs voorop staat – ondanks bezwerende woorden als ‘kwaliteit’ – niet problemen zal blijven oproepen.
Dick Nieuwpoort
Dit zijn nu gevolgen van het invoeren van MARKTWERKING in de Zorg. Dat had je vroeger niet met de plaatselijke Kruisverenigingen. Wie is de dupe? de zorgvrager.
Het betreft hier aantal meldingen van signalen van vermoedens van fraude. Het is geen vaststelling van fraude. Alle meldende organisaties hebben een eigen set verschillende van criteria die een signaal kunnen vormen. Soms over verwachtingen over geleverde zorg. Het is geen lijst van juridisch getoetste gevallen van juridische fraude. De aard van de meldingen van signalen wordt aangevoerd door de NZA dankzij hun meldpunt cq. Kliklijn.
Er is op geen enkele wijze een verhouding weergegeven tussen bijvoorbeeld het aantal jaarlijkse indicaties (totaal) in relatie tot het aantal meldingen van een signaal van mogelijke fraude. De berichtgeving lijkt mij zodoende nogal tendentieus en vooral passend bij de wantrouwige aard van de financiers van zorg die hier de dragende partijen van zijn. Doet de zorg en de zorgverleners gen recht!
Dit had een prachtige titel kunnen worden! 2022 minder zorgfraude dan het jaar ervoor! Wauw wat een succes, hier ben ik echt blij mee want dat staat feitelijk in het artikel. MINDER FRAUDE DAN HET VOORGAANDE JAAR 🙂
Beetje jammer Samira dat je gekozen hebt voor een zoetsappige misleidende titel. Positief nieuws is ook nieuws, ga jij de verandering maken van wantrouwen vaan vertrouwen?
En helaas nog een bijzonder punt in het artikel. Zorgaanbieders hebben helemaal geen toegang tot de inloggegevens via DigiD van een client. We hebben niet eens een kopie van een paspoort. Jij beschuldigd hier even in 1 ademteug alle zorgaanbieders van identiteitsfraude, bizar dit gewoon.
Als dit bij een dergelijke tak in de zorg wel zo zou zijn dat zou het fijn zijn dat je dit had gespecificeerd. In de normale wijkverpleging is er in ieder geval geen sprake van dat een zorgaanbieder inloggegevens via DigiD van client zou hebben.