Koning Willem-Alexander leest de troonrede voor aan leden van de Eerste en Tweede Kamer op Prinsjesdag. Foto: ANP/ Robin van Lonkhuijsen
De analyse omvat de jaarverslagen van 129 instellingen met een omzet van 1 miljoen euro of hoger, samen goed voor 84 procent van de sector. Ondanks de coronacrisis is de gezonde financiële positie van de gehandicaptensector niet verslechterd, maar juist verbeterd, stellen Intrakoop en Verstegen vast.
Kleinere aanbieders, hogere rendementen
De aanbieders van gehandicaptenzorg hielden gezamenlijk onder de streep 187 miljoen euro over. Dat is zo’n 60 miljoen euro meer dan in 2019. “Daarbij valt op dat kleinere organisaties (tot een omzet van 25 miljoen) de beste rendementen halen”, schrijven de analisten. “Ook schreven vorig jaar minder organisaties rode cijfers: 15 in 2020 tegen 21 in 2019.”
De gezamenlijke omzet steeg eveneens met 6,7 procent ten opzichte van 2019 en kwam uit op 9 miljard euro. “Ook in 2019 steeg de omzet al flink (+11 procent), toen met name door een toename van het zorgvolume”, tekenen Intrakoop en Verstegen hierbij aan. “De stijging vorig jaar heeft vooral een incidenteel karakter, omdat de subsidie voor de zorgbonus (1000 euro voor elke zorgmedewerker) en ook de compensatie van corona-gerelateerde kosten als omzet is verantwoord in de jaarrekeningen.”
Gezonde buffer, maar investeringen uitgesteld
De positieve resultaten zijn volgens de analyse toegevoegd aan het eigen vermogen, dat voor het grootste deel in vastgoed zit. Dat eigen vermogen steeg daardoor met bijna 200 miljoen euro tot 2,8 miljard. Dat geeft de zorgaanbieders een gezonde buffer voor eventuele financiële tegenslagen of de nodige investeringen. Investeringen werden in 2020 veelal stopgezet of uitgesteld vanwege lockdowns en afstandsregels. De investeringen daalden vorig jaar fors met 12,8 procent tot 589 miljoen euro. Ter vergelijking: in 2019 stegen de investeringen nog met bijna 25 procent.
Meer cliënten, minder dagen
De zorginstellingen zagen hun inkomsten groeien doordat het aantal intramurale cliënten toenam, met zo’n 6,5 procent tot ruim 66.000 mensen. “Met de toename van het aantal intramurale cliënten nam ook het aantal dagen zorg met verblijf toe. Wel was de stijging met 2,1 procent minder groot dan de toename van het aantal cliënten. Het is een indicatie dat de gemiddelde verblijfsduur van cliënten in de instellingen daalt”, aldus de analisten.
Zzp’ers
Tegenover de stijgende inkomsten staan ook hogere uitgaven voor de gehandicaptenzorg. Dat kwam niet alleen doordat het aantal cliënten toenam, maar ook door de coronamaatregelen. De inkoopuitgaven namen toe met 4,6 procent tot 3,3 miljard euro in totaal. Vooral de uitgaven aan personeel stegen fors, met bijna 450 miljoen euro tot 6,4 miljard euro, een stijging van 7,6 procent. “De toename komt onder andere door de instroom van extra medewerkers en de in 2020 uitgekeerde zorgbonus”, zo is te lezen. “Dat het nog steeds moeilijk is om de formatie op peil te houden, blijkt ook uit de post personeel niet in loondienst (PNIL). De kosten voor de flexibele schil van zzp’ers en uitzendkrachten steeg in 2020 met 5 procent tot 516 miljoen euro, al is dit wel een flinke daling ten opzichte van 2019 toen de kosten nog toenamen met bijna 24 procent.”
Tegelijkertijd werd er meer geld uitgegeven aan de directe zorg. “De patiëntgebonden kosten zitten al jaren in de lift door duurdere behandelingen (therapieën) en de stijging van bijvoorbeeld medicijnprijzen. Vorig jaar stegen deze kosten met 7,6 procent (tot 266 miljoen euro), onder andere door de aanschaf van beschermingsmiddelen”, is te lezen in de rapportage.
Verzuim en vacatures
De combinatie van een groeiende sector en een krappe arbeidsmarkt heeft impact op de medewerkers in de gehandicaptenzorg. Het aantal collega’s nam weliswaar toe met 1,8 procent van het aantal fulltime posities, maar het aantal vacatures blijft met 5000 stuks zorgelijk, stellen de analisten. Voor medewerkers is de werkdruk hoog en dat leidt tot meer verzuim. Met een verzuimpercentage van 7,2 procent heeft de gehandicaptenzorg, samen met de ouderenzorg, het hoogste verzuimcijfer in de Nederlandse gezondheidszorg.
