puzzle in pieces
De implementatie van een nieuwe PGB-systematiek is in de huidige opzet onhaalbaar. Dat constateert het Bureau ICT-toetsing (BIT). Zo is de ontwikkelde software nog lang niet gereed voor landelijk gebruik. Doorontwikkeling, exploitatie en beheer van het zorgdomein zijn nauwelijks georganiseerd. Ook ontbreekt een aanpak voor landelijke invoering en is de onderlinge samenwerking precair. Daarnaast vallen de geschatte kosten van circa 25 miljoen veel hoger uit dan begroot.
Het BIT adviseert om zo snel als mogelijk één organisatie aan te wijzen voor doorontwikkeling, exploitatie en beheer van het zorgdomein. Deze organisatie zou eerst een due diligence moeten doen op de software. VWS zou op basis hiervan moeten besluiten of het doorzetten van PGB 2.0 raadzaam is. Mocht VWS tot doorontwikkeling besluiten dan moet zij wat het BIT betreft zelf de leiding nemen en de lijnen uitzetten voor een plan van aanpak voor landelijke invoering. In geval het onmogelijk blijkt om het advies integraal over te nemen, dan adviseert het BIT om te stoppen met het huidige programma PGB 2.0.
Foutgevoelig
Het programma ‘PGB 2.0’ moest een antwoord zijn op de problemen met het huidige trekkingsrecht dat wordt uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). In totaal hebben 120.000 budgethouders, ruim 300.000 zorgverleners, 380 gemeenten of 31 zorgkantoren hier mee te maken. Hoewel de rechtmatigheid van de uitvoering van de betalingen is gestegen van ongeveer 71 procent in 2016 naar ongeveer 89 procent in 2017, voldoet het huidige systeem nog steeds niet. De rechtmatigheid van betalingen kan nog niet volledig worden vastgesteld. Bovendien wordt het proces voor aanvraag en uitbetaling ervaren als gebruiksonvriendelijk, arbeidsintensief en foutgevoelig.
Schakel
Om de situatie te verbeteren is in 2016 besloten om een nieuw systeem te ontwikkelen. Dit PGB 2.0 moet voorzien in een systeem voor het beheren van budgetten. Dit zogeheten zorgdomein moet de schakel vormen tussen de budgethouder, de zorgverleners en alle uitvoeringsorganisaties. Zorgverzekeraar DSW bouwt dit zorgdomein in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Daarnaast ontwikkelt de SVB een financieel systeem voor uitbetaling van de budgetten, nadat het verzoek tot betaling via het zorgdomein is binnengekomen.
Het BIT maakt gehakt van de gang van zaken rond het PGB 2.0. “Wij zien dat het programma PGB 2.0 zo weinig richting heeft gegeven aan de bouw van het nieuwe systeem dat het onduidelijk is of de partijen straks landelijk kunnen werken met de oplossing die nu gebouwd wordt”, constateert het BIT.
Geen organisatie
Ook is er nog niet nagedacht over wat moet gebeuren als er straks zo’n half miljoen gebruikers met het zorgdomein gaan werken. Of het nu gaat om het optuigen van een nieuwe infrastructuur met bijhorende installatie van software, de inrichting van werkprocessen, het aanmaken en beheren van gebruikersaccounts, de landelijke dataconversie, het vaststellen van de rechtmatigheid, het opzetten van een helpdesk of het rapporteren over het verloop van uitbetalingen het BIT “ziet nog geen begin van een inrichting van deze organisatie”.
Negatief
Het tijdelijk onderbrengen van doorontwikkeling, exploitatie en beheer van het zorgdomein bij verschillende organisaties, zoals VWS nu doet, is volgens het BIT vanwege de grote versnippering “gedoemd te mislukken”. Extra complicatie vormen de grote verschillen in cultuur en werkwijze tussen alle betrokken organisaties, die bovendien verschillende doelen voor ogen hebben. BIT: “De samenwerking tussen SVB en DSW is zelfs een aantal keren vastgelopen en partijen spreken openlijk negatief over elkaar.”
Prijskaartje
Aan de gemankeerde ontwikkeling van PGB 2.0 hangt een forst prijskaartje. ZN schat de kosten voor de ontwikkeling van het zorgdomein op minimaal 11,8 miljoen euro. De kosten bij SVB voor het financiële systeem bedragen minimaal 4,9 miljoen euro. Beide bedragen zijn fors hoger dan de 11 miljoen euro die VWS voor de doorontwikkeling en het beheer van het zorgdomein heeft gereserveerd. Daarbij moeten de uitvoerders (380 gemeenten en 31 zorgkantoren zelf de invoering binnen hun eigen organisatie financieren, waaronder de aanpassingen van hun eigen IT-systemen. Deze kosten zijn vooralsnog geschat op 10 miljoen euro.
Het programma hanteert voor invoering van het PGB 2.0 systeem een interne ‘werkdatum’ van 1 januari 2019, maar deze datum is nooit officieel gecommuniceerd. Wel is in juni 2018 een pilot van het nieuwe systeem in gebruik genomen bij het zorgkantoor van DSW en in de gemeente Westland. Over deze proef schreef minister Hugo de Jonge (VWS) in oktober nog dat de gebruikers de ervaring hiermee positief noemden.
De minister maakte toen wel al de kanttekening dat het systeem draaide met een eerste versie van het systeem, dat de minimale noodzakelijke ondersteuning bevat voor budgethouders zoals vastgesteld door de partijen waaronder Per Saldo. “Dit betekent ook dat nog niet alle eisen van partijen gerealiseerd zijn in deze versie. De pilot is bedoeld om ervaring op te doen met het gebruik van het systeem en de ervaringen van budgethouders, zorgverleners, verstrekkers en SVB te gebruiken voor de verdere ontwikkeling van het systeem”, aldus De Jonge destijds.
