Gezondheidsraad adviseert in 2025 over Wet BIG, post-COVID en meer

Ethische vraagstukken

De vaste commissie Ethiek en recht van de Gezondheidsraad adviseert gevraagd en ongevraagd over kwesties en ontwikkelingen op het gebied van de volksgezondheid die vanuit ethisch of juridisch perspectief van belang zijn. Specifiek voor het signaleren van ethische vraagstukken over gezondheidszorg hebben de Gezondheidsraad en de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) samen het CEG opgericht (Centrum voor Ethiek en Gezondheid). Het CEG heeft zijn eigen werkprogramma, zie www.ceg.nl. Signaleren en evalueren van ontwikkelingen in de cure Nieuwe ontwikkelingen in de zorg vragen onverminderd aandacht. Welke nieuwe technologieën bieden kansen voor gezondheidswinst? Hoe kan effectiever, doelmatiger of veiliger worden gewerkt? Welke (kostbare) nieuwe geneesmiddelen worden ontwikkeld, welke hulpmiddelen komen beschikbaar? De Gezondheidsraad zal voor beleidsmakers en veldpartijen enkele lezingen wijden aan ontwikkelingen op dit gebied.

Vroege signalering dementie

Dementie is een zeer ingrijpende ziekte voor de mensen die het krijgen en hun omgeving. De verwachting is dat het aantal mensen met dementie in Nederland sterk zal stijgen, waardoor het de snelst groeiende doodsoorzaak in Nederland is. Op verzoek van het ministerie van VWS werkt de Gezondheidsraad aan een advies over de mogelijkheden en wenselijkheid van vroege signalering van dementie. De raad gaat na wat er in de wetenschap bekend is over het effect van vroege signalering en vroege interventies op bijvoorbeeld het beloop van de aandoening, de kwaliteit van leven en de benodigde zorg en ondersteuning. Daarbij worden ook ethische en juridische aspecten meegewogen.

Hersenletsel als gevolg van sport

Ruim een miljoen Nederlanders voetballen en raken in dat spel regelmatig met hun hoofd de bal. Ook bij andere sporten komt contact met het hoofd voor, zoals boksen en rugby. De Hersenstichting adviseert bij (jonge) kinderen iedere klap tegen het hoofd zo mogelijk te vermijden. Op verzoek van het ministerie van VWS brengt de Gezondheidsraad in kaart wat er wetenschappelijk bekend is over de relatie tussen ernstig hersenletsel en sport, zowel bij kinderen als bij volwassenen. Vervolgens zal de raad samen met de NLsportraad adviseren over wat deze kennis betekent voor de handelingsperspectieven van individuele sporters, sportaanbieders en de (lokale) overheid.

Toekomstbestendigheid van de Wet BIG

De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) beoogt de kwaliteit van de gezondheidszorg te bewaken en te verbeteren. Ook beschermt deze wet patiënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen door zorgverleners. In principe mag iedereen individuele gezondheidszorg uitoefenen, maar sommige risicovolle geneeskundige handelingen zijn volgens de Wet BIG voorbehouden aan bepaalde (beschermde) beroepsgroepen. De gezondheidszorg is sinds de inwerkingtreding van de Wet BIG in 1997 sterk veranderd als gevolg van arbeidstekorten, herverdeling van taken tussen beroepsgroepen, nieuwe werkvormen, samenwerkingsverbanden en veranderingen in de zorgvraag van patiënten. Mogelijk zijn door deze veranderingen aanpassingen nodig aan de Wet BIG. Om daarover onderbouwde keuzes te kunnen maken heeft het ministerie van VWS de Gezondheidsraad gevraagd om een toekomstbestendig toetsingskader voor het opnemen van voorbehouden handelingen en de toelating van beroepen tot de Wet BIG.

Post-COVID

Een deel van de mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt houdt klachten, ook wel post-COVID genoemd, wat een grote impact heeft op hun leven. Begin 2022 bracht de Gezondheidsraad de stand van wetenschap rond post-COVID in kaart. Er was toen nog veel onduidelijk. Het vergroten en delen van kennis en expertise over post-COVID is een belangrijke route om post-COVID-patiënten meer perspectief te bieden. De Gezondheidsraad zal daarom, op verzoek van het ministerie van VWS, opnieuw in kaart brengen wat tot nu toe in de wetenschap bekend is over onder andere de definitie, prevalentie, diagnostiek en behandelmethoden van post-COVID. Ook zal de raad aandacht besteden aan hoe post-COVID zich verhoudt tot andere postinfectieuze aandoeningen.

Transgenderzorg

In Nederland worden transgender kinderen en jongeren – na een uitgebreid diagnostisch traject en in samenspraak met de ouders – sociaal, psychologisch en medisch ondersteund. Medische behandeling kan bestaan uit behandeling met puberteitsremmers. Desgewenst kan vervolgens worden overgegaan op behandeling met hormonen van het wensgeslacht. Er klinkt steeds meer kritiek op het gebruik van puberteitsremmers en hormoonbehandeling bij jongeren. Naar aanleiding van twee moties van de Tweede Kamer heeft het ministerie van VWS de Gezondheidsraad onder andere gevraagd om in kaart te brengen wat wetenschappelijk bekend is over (langetermijn)gevolgen van puberteitsremmers en genderbevestigende hormoonbehandelingen voor de fysieke en mentale gezondheid. Ook is gevraagd de Nederlandse aanpak te vergelijken met de aanpak in landen met andere zorgstandaarden en met de in Nederland geldende wet- en regelgeving.

Kosten en baten aanvullende seksuele gezondheid door GGD’en

Vanuit de regeling Aanvullende seksuele gezondheid (ASG) wordt aan een aantal groepen gratis en indien gewenst anonieme aanvullende seksuele gezondheidszorg geboden door de Centra Seksuele Gezondheid bij de GGD. Het gaat om soa-zorg aan hoogrisicogroepen, seksualiteitshulpverlening aan jongeren tot 25 jaar en PrEP-zorg aan hoogrisicogroepen. Het aanbod is bedoeld voor mensen voor wie de stap naar de huisarts te groot is, terwijl zij wel een verhoogd risico hebben. Daarmee is de ASG-regeling aanvullend op zowel curatieve zorg als collectieve preventie. De ASG-regeling staat onder druk. Zo kan door grote krapte in de regeling ongeveer de helft van de doelgroep die aanklopt bij de GGD niet geholpen worden. Om deze problematiek te verhelpen is inzicht in de kosten en baten nodig. Momenteel wordt een kostprijsonderzoek uitgevoerd door KPMG. Op verzoek van het ministerie van VWS zal Gezondheidsraad werken aan een beschouwing en analyse van de maatschappelijke waarde van de ASG-regeling. De raad wordt gevraagd om in kaart te brengen in hoeverre de ASG-regeling effectief en doeltreffend is, wat bekend is over de kosteneffectiviteit en welke maatschappelijke baten de ASG-regeling oplevert. Ook wil het ministerie weten welke ethische en maatschappelijke overwegingen er zijn ten aanzien van de rol en verantwoordelijkheid van de overheid met betrekking tot de seksuele gezondheid.