Grote verschillen in stijging van zorgkosten tussen gemeenten

Vooral in gemeenten met relatief arme inwoners liggen de zorgkosten hoog. De verschillen zijn grotendeels het gevolg van ongelijkheid in welvaart en opleidingsniveau, schrijft de NOS.

Kosten stijgen snel

Door heel Nederland stijgen zorgkosten in hoog tempo. De gemiddelde inwoner declareerde in 2022 ruim 2.900 euro aan zorgkosten. Zorgverzekeraar DSW, die afgelopen week als eerste de (gestegen) zorgpremie bekendmaakte, meldde daarbij dat “de rek er echt uit is”.

Maar de mate waarin zorgkosten uitdijen, wisselt sterk per gemeente. In 2011 zat er nog 1200 euro verschil tussen de gemeenten met de hoogste en de laagste kosten, in 2022 al 1800.Verschillen veroorzaakt door leeftijd zijn logisch – ouderen gebruiken immers meer zorg dan jongeren – maar in veel gemeenten stijgen de kosten sneller dan je zou verwachten op basis van de gemiddelde leeftijd en man-vrouwverhouding.

Ongelijkheid

Hoogleraar gezondheidseconomie Jochen Mierau noemt de verschillen problematisch, schrijft NOS. Zorgkosten zijn volgens hem een sterke indicator van gezondheid in een regio. “Dus we zien ongelijkheid in gezondheid tussen regio’s, wat betekent dat een deel van de bevolking niet kan deelnemen aan de samenleving zoals ze zouden willen.”

Sociaaleconomische ladder

Onder dat deel van de bevolking zijn Nederlanders met een kleinere portemonnee oververtegenwoordigd. Mierau constateerde in zijn onderzoek dat de sociaaleconomische status, een score op basis van welvaart en opleidingsniveau, een belangrijke voorspeller is van hogere zorgkosten.

Ook de analyse van Nieuwsuur toont een sterke samenhang aan tussen de sociaaleconomische status en de stijging van zorgkosten. Zo staat Stadskanaal bijna onderaan de ladder, en Rozendaal helemaal bovenaan.

“Mensen met een lager inkomen hebben bijvoorbeeld meer stress, wonen in slechtere gebouwen en worden meer blootgesteld aan reclame voor slecht voedsel”, licht Mierau de invloed van de sociale klasse toe. Bovendien, zegt hij: “Een sportabonnement is moeilijker te betalen, en het is goedkoper om 2.000 calorieën aan chips en cola binnen te krijgen, dan aan broccoli.”

Leefstijlfactoren

De hoogleraar onderzocht een aantal van die leefstijlfactoren. Minder roken en drinken blijkt in alle sociale klassen te leiden tot een daling in zorgkosten. Meer bewegen heeft het meeste effect bij lagere klassen.

Dit blijkt ook uit de Vektis-cijfers. In gemeenten waar volgens het RIVM de minste inwoners sporten, stijgen de zorgkosten 5 procent sneller dan in de gemeenten met de meeste sporters. Stadskanaal behoort tot de eerste groep, Rozendaal tot de tweede.

Kabinet

Ook het kabinet lijkt de impact van een (on)gezonde leefstijl op zorgkosten te erkennen. “Voorkomen blijft immers beter dan genezen”, zegt staat in het regeerprogramma.

Mooie woorden, vindt Mierau, maar hij ziet nog weinig maatregelen. “Ze verlagen het eigen risico om de zorg toegankelijker te maken, maar preventie begint al veel eerder. Met de 4 miljard euro die nodig is om het eigen risico te verlagen kan je de 1 miljoen mensen in bestaansonzekerheid veel beter helpen.”