492107546
Het gezamenlijke financiële resultaat van de Nederlandse algemene ziekenhuizen is fors gedaald. Grotere ziekenhuizen doen het slechter dan kleinere ziekenhuizen en middelgrote ziekenhuizen. Dat concludeert BDO Accountants & Adviseurs in zijn jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen, een ranglijst op basis van de financiële jaarverslagen van 2016.
Het gezamenlijke resultaat van de sector bedroeg 217 miljoen euro in 2016. Dat is 33 miljoen minder dan een jaar eerder. Deze teruggang is al jaren zichtbaar en baart BDO “grote zorgen”, omdat de bedrijfsvoering van ziekenhuizen hierdoor financieel steeds kwetsbaarder wordt voor onverwachte ontwikkelingen. Daarnaast beperkt dit de investeringsruimte voor zorginnovatie. Tegenover de dalende resultaten staan wel een steeds betere liquiditeit en solvabiliteit.
Vooral kleinere ziekenhuizen lijken een inhaalslag te maken. Zij gingen gemiddeld bijna een heel punt omhoog ten aanzien van hun financiële gezondheid, van een 6,3 naar een 7,2. De middelgrote ziekenhuizen bleven gelijk op een 7,4 en scoren daarmee gemiddeld het best. Bij de grote ziekenhuizen daalde de financiële gezondheid licht, van een 6,9 naar een 6,7. Onder de streep scoort bijna één op de vier (23 procent) ziekenhuizen een onvoldoende, één procentpunt meer dan vorig jaar.
Grotere ziekenhuizen noteren naast stijgende omzetten vaak dalende resultaten. Dit komt doordat ziekenhuizen steeds meer zorg leveren, maar niet alles vergoed krijgen van de zorgverzekeraars. Snel zal dit niet veranderen, aangezien het regeerakkoord zorgt voor meer financiële druk: het nieuwe kabinet wil 1,9 miljard euro besparen op curatieve zorg.
Fusie
Ziekenhuizen gaan er na een fusie, evenals in 2015, nog lang niet altijd financieel op vooruit. bij zes van de onderzochte ziekenhuizen daalde de financiële gezondheid zelfs na een fusie. “Wanneer een zwak presterende ziekenhuis fuseert met een financieel gezond ziekenhuis wordt de nieuwe organisatie niet automatisch gezond”, stelt Frank van der Lee, partner bij BDO.
Los van omvang scoorden sommige individuele ziekenhuizen in 2016 “aanzienlijk hoger of lager ten aanzien van hun financiële gezondheid”. Zo schoten het Ikazia Ziekenhuis, het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis en het Rode Kruis Ziekenhuis van een onvoldoende omhoog naar een 8 of hoger. Andersom kelderden zeven ziekenhuizen die in 2015 nog een voldoende scoorden naar een onvoldoende over 2016. In totaal hebben vijftien ziekenhuizen een onvoldoende gekregen van BDO, evenveel als in 2015.
Voor het vierde jaar op rij voert het Laurentius Ziekenhuis in Roermond de lijst aan met een rapportcijfer 10. Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen staat op de tweede plek, terwijl het in 2015 nog op de zestiende plek stond. Op de derde plek staat het St Jans Gasthuis, dat in 2015 een vijfde plek bezette. De laatste plek bezet het Zuyderland, met een rapportcijfer 2. Vlak daarboven bevinden zich, met hetzelfde rapportcijfer, het Maasziekenhuis Pantein en het Langeland Ziekenhuis.
Kruispunt
“De ziekenhuissector staat op een belangrijk kruispunt in zijn ontwikkeling,” stelt Chris van den Haak, voorzitter van de branchegroep Zorg bij BDO. “Ook al hebben veel ziekenhuizen hun financiën nu ogenschijnlijk meer onder controle, de zorgketen verandert in rap tempo. Daar moeten ziekenhuizen hun bedrijfsvoering snel op aanpassen. Het recent gepresenteerde regeerakkoord verhoogt de urgentie daarvan.”
BDO doet vier aanbevelingen aan ziekenhuizen. Ten eerste zijn nieuwe businessmodellen “snel noodzakelijk. “Ziekenhuizen moeten enerzijds investeren in de kwaliteit van zorg, terwijl aan de andere kant de groei van zorguitgaven omlaag moet. Bij krimpende winstmarges leidt dat in het huidige systeem tot een patstelling.”
Innovatie
De tweede aanbeveling is focus op innovatie, waardecreatie voor de patiënt en preventie. Wat innovatie betreft, vindt BDO dat de overheid daarin geld zou moeten investeren. Verder constateert BDO dat ziekenhuizen transformeren tot netwerkorganisaties waar de grenzen tussen care, cure en eerste- en tweedelijnszorg vervagen. “Regionale samenwerking, participatie van bedrijven en het initiëren van start-ups zijn daarbij mogelijk effectiever dan nieuwe fusies.”
De derde aanbeveling: investeer in een integrale bedrijfsvoering. Financiering van nieuwbouw en ICT zijn slechts onderdelen van de bedrijfsvoering die ziekenhuizen helpen de transitie te maken. De gehele ondersteuning moet met de organisatie meebewegen. De vierde aanbeveling, tot slot, is om de kosten te delen met alle belanghebbenden. Ziekenhuizen moeten op zoek naar nieuwe financieringsbronnen, zoals de Europese kapitaalmarkt of het bedrijfsleven.
