Sinds het sluiten van de verzorgingshuizen bezoeken jaarlijks 800 duizend 65-plussers op de spoedeisende hulp (SEH) van een ziekenhuis, waarvan er 322 duizend worden opgenomen zonder medisch-specialistische noodzaak. Het gaat hier om ouderen met welzijnsklachten, zoals eenzaamheid en neerslachtigheid, waarvan de huisarts vindt dat alleen thuisblijven niet meer verantwoord is.
Dit blijkt uit een onderzoek in opdracht van brancheorganisatie ActiZ, uitgevoerd door fluent. Het onderzoeksrapport is dinsdag overhandigd aan Helma Lodders, voorzitter van de vaste Tweede Kamer-commissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Jaarlijks belanden er dus volgens ActiZ 322 duizend ouderen zonder medisch-specialistische noodzaak in een ziekenhuisbed, wat omgerekend op jaarbasis neerkomt op een onnodige bezetting van 4100 dure ziekenhuisbedden. De brancheorganisatie stelt voor om onnodige ziekenhuisopnames te vermijden door te investeren in preventie en interventie om senioren langer thuis te laten wonen en in het eerstelijnsverblijf (ELV) op te nemen. Jeroen van den Oever, bestuurslid van ActiZ: “Alleen door te investeren in de eerste lijn valt het volledig verstopt raken van de ziekenhuizen nog te voorkomen”.
Geld besparen
Minder ziekenhuisopnames zouden onnodig leed en belasting van ouderen én veel geld besparen: een ziekenhuisbed kost gemiddeld 800 euro per dag. Op jaarbasis gerekend gaat het over 4100 bedden en een besparing van 1,4 miljard euro in de tweede lijn. De noodzakelijk geschatte investering in de eerste lijn (wijkverpleging, eerstelijnsverblijf, specialisten ouderengeneeskunde) is circa 700 miljoen euro.
Om dit te bereiken pleit ActiZ voor een integrale aanpak, “omdat geen enkele partij in de keten dit alleen kan oplossen”. De samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging, ziekenhuizen en specialisten ouderengeneeskunde is cruciaal om te komen tot oplossingen voor de overbelast geraakte spoedzorgketen. Ook de verzekeraars en de gemeenten moeten betrokken worden bij deze aanpak.
Kern van de integrale aanpak is juiste zorg op het juiste moment: inzetten op preventie, vroegdiagnostiek, extra wijkverpleging en extra bedcapaciteit in de wijken. Deze transformatie zou met de huidige aantallen een bezuiniging van 300 tot 700 miljoen per jaar opleveren, en het betekent het gelijktijdig opschalen in de eerste lijn en afschalen in de tweede lijn. Hierdoor wordt de totale spoedzorgketen volgens ActiZ doelmatiger georganiseerd. De zorg rondom de cliënt wordt effectiever en er ontstaat een betere beheersing van de uitgaven en in het ziekenhuis worden forse uitgaven (1,4 miljard) voorkomen.
Langer thuis
Voor een duurzame inrichting van goede (spoed)zorg rondom ouderen thuis zijn volgens ActiZ op drie vlakken multidisciplinaire interventies nodig: preventieve maatregelen en vroegdiagnostiek, juiste zorg op het juiste moment en vitaliteit en menswaardige zorg. De brancheorganisatie vraagt minister Hugo de Jonge en minister Bruno Bruins om in de hoofdlijnenakkoorden en in de uitwerking van het Ouderenpact afspraken te maken die daadwerkelijk bewerkstelligen dat kwetsbare mensen langer thuis kunnen blijven wonen.
Ageeth Ouwehand, ActiZ woordvoerder revalidatie en herstel: “Voorkomen is beter dan genezen, dat geldt ook hier weer. Anders en beter organiseren van de zorg voor kwetsbare ouderen thuis verhoogt de kwaliteit van leven en geeft rust in de keten.”
Precieze omvang van het probleem
In 2016 trok de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) al aan de bel over het toegenomen aantal oudere patiënten op de SEH. De NVZ signaleerde weliswaar dat er steeds meer ouderen in het ziekenhuis belanden omdat het thuis niet meer gaat, zonder dat er sprake is van een medische hulpvraag, maar de NVZ had geen beeld van de precieze omvang van het probleem.
