De gang van zaken rond de omstreden vrijlating van voormalige tbs’er Udo D. (38) uit Leeuwarden is “wonderlijk”. Dat zegt Robbert-Jan Verkes, hoogleraar forensische psychiatrie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. D. sloeg afgelopen maandag in Leeuwarden een vrouw dood en belaagde en verwondde drie andere vrouwen.
De man was afgelopen zomer na een gevangenisstraf gedwongen opgenomen in een forensische kliniek met een zogeheten rechterlijke machtiging. Hij stond bekend stond als gevaarlijk en hij was in 2005 al eens veroordeeld tot tbs met dwangverpleging.
De verdachte vocht de gedwongen opname aan, volgens de officiële lezing van politie, justitie, burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden en ggz Friesland. Die hadden, zo zeiden zij woensdag, “niet de bevoegdheid om vrijlating te voorkomen” en er waren ook geen wettelijke mogelijkheden meer om hem langer vast te houden. De geneesheer-directeur van de kliniek besloot de rechterlijke machtiging op 5 augustus op te heffen.
Ontbrekend verhaal
Volgens hoogleraar Verkes kan een rechterlijke machtiging niet “zomaar” worden aangevochten omdat iemand niet behandeld wil worden. “Iedere patiënt met een rechterlijke machtiging zit per definitie tegen zijn wil vast”, zegt Verkes. Zo’n machtiging kan wel worden opgeheven op inhoudelijke gronden, bijvoorbeeld omdat iemand geen gevaar meer vormt. Maar daar was in het geval van de Leeuwarder juist geen sprake van. “Er klopt iets niet, er ontbreekt een deel van het verhaal”, zegt hij.
Inschattingsfout
Het AD en de Telegraaf meldden vrijdag op basis van bronnen bij justitie en ggz Friesland dat de voormalige tbs’er op vrije voeten kwam onder meer omdat opname in een tbs-kliniek te veel geld zou kosten. Er waren wel degelijk juridische middelen om de man langer vast te houden. “De kliniek heeft een grove inschattingsfout gemaakt”, zegt een anonieme bron.
Volgens het Openbaar Ministerie (OM) kan een geneesheer-directeur – al dan niet op verzoek van de patiënt – een rechterlijke machtiging beëindigen als niet langer aan de criteria wordt voldaan om iemand vast te houden. Het OM wilde daar vrijdag niet verder op ingaan, omdat de Inspectie van het ministerie van Veiligheid & Justitie de kwestie gaat onderzoeken. Ook burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden wilde niet inhoudelijk reageren. “Als er fouten zijn gemaakt of verkeerde inschattingen, dan zal het onderzoek van de inspectie dat duidelijk maken”, liet hij weten. (ANP)
