“Bevlogen medewerkers doen er hun uiterste best, ze doen alles wat mogelijk is om risico’s te beperken en fatsoenlijke opvang te bieden”, constateert de toezichthouder. “Maar de locaties zijn simpelweg niet geschikt voor opvang die langer dan een week duurt.” Terwijl veel bewoners er nu al langer dan een halfjaar wonen. Dat levert risico’s op voor hun gezondheid. Ook ontstaan er risico’s voor de volksgezondheid bij besmetting met infectieziekten of als kinderen niet de normale vaccinaties krijgen.
Geen screening
Op alle fronten zijn er tekortkomingen met grote risico’s. Zo is er op crisisnoodopvanglocaties alleen medische spoedhulp beschikbaar, niet de zorg die wel even uitgesteld kan worden. “Dat is geen onmiddellijk probleem als een asielzoeker maar een week in de crisisnoodopvang verblijft, maar wel als die er langer woont”, aldus de IGJ. Ook ontbreekt een medische intake en screening op tuberculose (tbc) vóór plaatsing in de crisisnoodopvang. “Daardoor wachten diabetespatiënten langer op hulp, kunnen mensen tbc overbrengen of andere infectieziekten, zoals schurft.” Verder is er geen elektronisch patiëntendossier als een andere partij dan GezondheidsZorg Asielzoekers (GZA) wordt ingeschakeld. Daardoor ontbreekt het overzicht van iemands medische situatie. “Dat is vooral een probleem bij doorverwijzing en overdracht van de ene naar de andere zorgverlener.”
Een ander knelpunt is dat de jeugdgezondheidszorg veel kinderen niet ziet. Daardoor krijgen ze ook geen vaccinaties tegen de bof, mazelen, rodehond, difterie, kinkhoest, tetanus en polio. Bovendien horen mensen met psychische problemen niet in de crisisnoodopvang te wonen, maar gebeurt dat wel. “Verwijzing naar de geestelijke gezondheidszorg (ggz) vanuit de crisisnoodopvang is niet mogelijk, behalve bij acute problemen. Ook leveren de leefomstandigheden en langdurige onzekerheid mentale druk op.” Tot slot is het sanitair op sommige centra lastig schoon te houden. En kan een besmetting met een infectieziekte door de locatie-inrichting gemakkelijk tot verdere verspreiding leiden.
Risico’s verminderen
De inspectie ziet diverse mogelijkheden om de tekortkomingen in de zorg en risico’s voor de gezondheid van de bewoners te verminderen. De inspectie geeft daarvoor aanbevelingen aan het ministerie van Justitie en Veiligheid, het COA, de GGD’en en de gemeenten. Zo dient er een medische intake en tbc-screening plaats te vinden op de dag na aankomst. Daarnaast dient er niet alleen medische spoedzorg maar ook andere zorg verleend te worden, net zoals op gewone asielzoekerscentra. Daarnaast valt er een verbeterslag te maken met de digitale patiëntendossiers, de jeugdgezondheidszorg en het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen en jeugdigen en dienen de leefomstandigheden verbeterd te worden en de verblijfsduur van kwetsbare mensen in de crisisnoodopvang verkort te worden.
