Cropped shot of a woman washing her hands with soap Journal Inside(2015) 15014_027_002 Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
Een deel van de Nederlandse ziekenhuizen voldoet nog niet aan de normen op het gebied van infectiepreventie, zo blijkt uit onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bij 48 ziekenhuizen. Bij vijftien ziekenhuizen waren basale onderwerpen als schoonmaak en desinfectie niet op orde. De verschillen tussen ziekenhuizen onderling zijn groot.
De IGJ bezocht de ziekenhuizen in 2017. Doel van de inspectiebezoeken is om schade en ziektelast voor patiënten veroorzaakt door (zorg)infecties en besmettingen in ziekenhuizen te verminderen. Ook de toenemende dreiging van antibioticaresistentie is reden voor de inspectie om na te gaan in hoeverre ziekenhuizen hierop goed zijn voorbereid.
Het naleven van de richtlijnen voor infectiepreventie is wel verbeterd ten opzichte van eerdere bezoeken in 2013 en 2015, concludeert de inspectie. Vooral de uitvoering van het antibioticabeleid, de voorwaarden voor goede handhygiëne en het beheer van de protocollen scoorden in het merendeel van de ziekenhuizen ruim voldoende. In totaal 33 van de 48 onderzochte ziekenhuizen voldoen op bijna alle getoetste onderwerpen. Bij deze ziekenhuizen was een herbezoek niet nodig.
Tekortkomingen
Bij een aantal ziekenhuizen werden echter nog steeds tekortkomingen geconstateerd op het gebied van infectiepreventie en antibioticabeleid. Zo hebben ziekenhuizen nog steeds moeite met de naleving van het kledingbeleid. Ook blijft het volgens de IGJ moeilijk om de schoonmaak en desinfectie goed uit te voeren, verantwoordelijkheden goed te beleggen, en een goede controle uit te voeren. De technische voorzieningen van de isolatiekamers waren niet altijd in orde, waardoor veilig gebruik niet mogelijk was.
Verder bleek in een aantal ziekenhuizen het personeel onvoldoende geschoold in het veilig verplegen van patiënten met een infectieuze aandoening. Ondanks de invoering van een elektronisch patiëntendossier, bleek het voor veel ziekenhuizen nog steeds niet mogelijk om consequent patiënten bij opname uit te vragen op het risico voor dragerschap van resistente micro-organismen en dit in het dossier vast te leggen.
Onjuist antibioticagebruik
Hoewel in de meeste ziekenhuizen inmiddels een antibioticateam (A-team) is ingesteld om onnodig en onjuist antibioticagebruik te kunnen terugdringen, bleek een aantal ziekenhuizen hiermee nog niet echt een start te hebben gemaakt. Verder bleken deskundigen op gebied van infectiepreventie hun taken niet altijd goed uit te kunnen voeren. Er was onvoldoende sprake van controle en volledig doorlopen van de kwaliteitscyclus. Vraagstukken op het gebied van infectiepreventie konden vaak onvoldoende onder de aandacht van het hoger management gebracht worden. Sommige van deze afdelingen leken onvoldoende te profiteren van de automatisering en het elektronisch patiëntendossier, aldus de IGJ.
Verder constateert de IGJ dat bestuurders zich niet altijd laten informeren door de afdeling medische microbiologie/ infectiepreventie en op basis daarvan de zorgprocessen sturen. “Een goede aanspreekcultuur in de organisatie en een raad van bestuur die dit uitdraagt zijn belangrijk om processen blijvend te veranderen”, aldus de inspectie.
Maatregelen
De ziekenhuizen die niet voldeden aan de minimale voorwaarden voor veilige zorg op het gebied van infectiepreventie en antibioticabeleid kregen van de inspectie maatregelen opgelegd. De instellingen kregen zes maanden de tijd om verbeteringen door te voeren. Bij vijftien ziekenhuizen zal de inspectie herbezoeken brengen.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) noemt het “zorgelijk” dat de onderlinge verschillen tussen ziekenhuizen groot zijn. “Voor de patiënt mag het niet uitmaken in welk ziekenhuis het onderzoek en/of de behandeling plaatsvindt als het gaat om voorzorgsmaatregelen om onnodige zorginfecties te voorkomen”, aldus de minister. “Ik steun de herhaalde oproep van de IGJ aan het adres van bestuurders om verantwoordelijkheid te nemen en actief te sturen op infectiepreventie als onderdeel van kwaliteitsbeleid.”
Plan van aanpak
De brancheorganisaties NVZ, NFU, FMS en VenVN komen op 1 oktober 2018 met een plan van aanpak hoe de ziekenhuizen en de professionals de komende jaren vermijdbare schade en sterfte van patiënten met concrete acties en maatregelen verder gaan verbeteren. Dit gebeurt naar aanleiding van het NIVEL-rapport ‘Monitor Zorggerelateerde Schade 2015/2016’ waarin infecties als een van de oorzaken van potentieel vermijdbare zorggerelateerde schade worden benoemd.
Het is de laatste van drie keer dat de IGJ op dit onderwerp in deze vorm de ziekenhuizen aan zal spreken. De inspectie gaat samen met de zorgaanbieders zoeken naar nieuwe manieren van toezicht op infectiepreventie en antibioticabeleid. Omdat de infectiepreventie nog onvoldoende geborgd is, beraadt de inspectie zich op hoe haar toezicht er in de toekomst uit moet zien.
