Het aantal interim-bestuurders in de zorg stabiliseert. In 2013 was 16 procent van bestuurders op interim- of tijdelijke basis werkzaam tegen 17 procent in 2012. Dit blijkt uit een onderzoek van Skipr op basis van de jaarverslagen over 2013.
Daarmee bestendigt zich de stijgende lijn die het interim-bestuur in de zorg de laatste jaren heeft ingezet. Werkte in 2008 procent nog 12 procent van de zorgbestuurders op interim-basis, in 2009 en 2010 was dit al 14 procent, om in 2011 en 2012 door te groeien naar respectievelijk 16 en 17 procent.
Gemeten over de laatste zes jaar is het aantal interim-bestuurders in absolute aantallen gegroeid van 160 naar 248. Daar staat tegenover dat het totale aantal bestuurders net iets harder is gegroeid van 1339 naar 1586.
Beweging
Om de groeiende rol van interim-bestuurders te verklaren wijzen verschillende deskundigen naar de grote recente veranderingen in de zorg, zowel in de langdurige zorg als in de ziekenhuissector. “Met de huidige hervorming van de langdurige zorg volgen de veranderingen zeker in de care elkaar in zo’n hoog tempo op dat van bestuurders andere vaardigheden worden gevraagd dan voorheen”, zegt Douwe Wijbenga, directeur Werving en Search en Interim-management bij Leeuwendaal, in het januarinummer van Skipr-magazine. “Dus vragen veel raden van toezicht zich af of ze nog met de bestuurder de toekomst in kunnen.”
“Er is nog altijd ongelooflijk veel beweging in de sector die de behoefte aan tijdelijke bestuurders voedt”, stelt Seerp Leistra, directievoorzitter management BoerCroon. “Veel organisaties moeten zich heroriënteren op hun strategie en huren dan een interimmer in als kwartiermaker”.
Bezoldiging daalt
De groeiende vraag naar interimmers heeft niet geleid tot stijgende tarieven. Onder druk van het maatschappelijke debat en de Wet Normering Topinkomens (WNT) is de gemiddelde bezoldiging de afgelopen jaren juist gedaald. Was de gemiddelde bezoldiging van interim-bestuurders in 2008 nog ruim 17 duizend euro per maand, nu is dit gedaald tot ruim 10 duizend euro. Daarmee verdienen interim-bestuurders gemiddeld nog maar een fractie meer dan bestuurders in vaste dienst. Voorheen konden deze bedragen oplopen tot een veelvoud van het salaris van vaste bestuurders, met als argument het ontbreken van baangaranties en bureaukosten.
Ook bij bestuurders in vaste dienst loopt de gemiddelde bezoldiging flink terug, zij het iets minder harde dan bij de interimmers. Een bestuurder in vaste dienst verdiende in 2008 nog bijna 14 duizend euro per maand. Vorig jaar was dit net iets meer dan 10 duizend euro.
Worden de zorginstellingen opgesplitst naar omzetgrootte dan valt op dat interimmers in de omzetcategorie van 150 tot 300 miljoen per jaar de grootverdieners zijn. Met een gemiddeld maandinkomen van 19 duizend euro verdienen ze niet alleen drieduizend euro meer dan vaste bestuurders in dezelfde categorie, maar ook bijna duizend euro meer dan vaste bestuurders in de categorie instellingen met een jaaromzet van meer dan 300 miljoen euro. Tijdelijke bestuurders in deze categorie van grootste aanbieders komen uit op nog geen 16 duizend euro per maand.
Spanning
De verwachting is dat het aantal interim-bestuurders de komende jaren alleen maar zal stijgen. Dit heeft vooral te maken met het onbestendige klimaat in de zorgsector. De ziekenhuizen krijgen door de invoering van integrale prijzen te maken met nieuwe machtsverhoudingen. In het zoeken naar nieuw bestuurlijk evenwicht met de medisch specialisten, die zich in reactie op het nieuwe fiscale regime massaal georganiseerd hebben in medisch specialistische bedrijven, zullen de nodige bestuurders sneuvelen, zo denken de deskundigen. “Ik verwacht komend jaar veel spanning tussen raden van bestuur en medisch specialisten”, stelt Hein Abeln, partner bestuursadvies bij Twynstra Gudde. “Er zullen dan ook behoorlijk wat bestuurlijke crises optreden die met interim-bestuurders zullen worden opgelost.”
Ook in de care zijn spelen factoren die de zittingsduur van bestuurders kunnen bekorten. Vooral het gevecht om de gunst van vele opdrachtgevers in een krimpende markt maakt bestuurders kwetsbaarder dan voorheen. “Voorheen lag het geld in Den Haag, nu ligt de financiering bij de gemeenten, dat betekent dat je op lokaal niveau moet netwerken, beïnvloeden, nieuwe concepten bedenken; je moet zorgen dat je organisatie zichtbaar is en aan tafel zit”, schetst Wijbenga de nieuwe bestuurlijke competenties. “Daarnaast liggen verantwoordelijkheden dankzij zelfsturing steeds lager in de organisatie, dat vraagt om verbindend leiderschap en voorbeeldgedrag.”
Leistra wijst daarnaast op de leeftijdsopbouw van de top van de zorg. “Er komt een hele generatie bestuurders die de zorg verlaat, daar vallen gaten.” Onder het sterk versoberde inkomensregime van de WNT 2 zal het volgens de insiders niet eenvoudig zijn om die gaten op te vullen en dus zal menig raad van toezicht een beroep doen op interim-bestuur.
Onderzoeksjournalist Daan Marselis, die eerder over het onderwerp publiceerde in onder meer dagblad Trouw, heeft in Skipr-magazine van januari 2015 een groot achtergrondverhaal over de opmars van de interimmer geschreven. De kwestie is tevens onderwerp van gesprek tijdens het Skipr 99 event dat op 11 december in Arnhem wordt gehouden.
