‘Als bestuurder heb je geen macht, hooguit autoriteit of gezag.’ Dat zegt Jacobine Geel, voorzitter raad van bestuur van GGZ Nederland in aanloop naar het Skipr-evenement Beslissen in de Zorg: Instinct of Inzicht? ‘Als je mensen betrekt bij je besluit dan bouwt dat gezag op.’
Besturen is volgens Geel dan ook iets dat je niet puur op gevoel moet doen. Zij wijst erop dat de dynamiek van het besturen in de zorg bijzonder hectisch kan zijn. “Er zijn vaak veel partijen bij betrokken en belangen mee gemoeid en er zijn veel mensen die de gevolgen kunnen ondervinden van een genomen besluit.”
Gevoel de wereld in slingeren
Juist onder deze omstandigheden moet je het gevoel serieus nemen, vindt Geel. “Maar dat doe je niet door er klakkeloos op te handelen, wel door uit te zoeken wat eraan ten grondslag ligt. Alleen een gevoel de wereld in slingeren is niet voldoende. Het gevoel valt niet te delegeren, wel kun je organiseren bij wie je te rade kunt gaan om het te duiden.”
“Het gevoel kan je er wel op wijzen dat er iets speelt”, vervolgt de bestuursvoorzitter, “maar actie ondernemen doe je op basis van inzicht en reflectie, juist omdat je een bepaalde rol hebt waarin anderen beïnvloed worden. Een wild dier in nood moet op zijn instinct handelen. In het bestuur zal het zo’n vaart niet lopen dat we er het leven bij laten. Daarvoor hebben we de beschaving uitgevonden.”
Vertraging inbouwen
Volgens Geel is instinct iets wat niet genegeerd moet worden. “Als je bijvoorbeeld een niet-pluis gevoel hebt, moet je onderzoeken waar dat vandaan komt”, licht zij toe. “Dat zien we bijvoorbeeld vaak bij vermoedens van huiselijk geweld. Je moet je afvragen: wat speelt hier? Waarom krijg ik hier een bepaald gevoel bij? De volgende vraag is: hoe ga ik hierop handelen?”
De momenten van relflectie moet je volgens Geel dan ook organiseren en inbouwen. “Je moet als het ware een vertraging inbouwen, pas op de plaats maken. Juist als je geen tijd hebt, moet je tijd maken. Er zijn veel dingen die we op de automatische piloot doen als we weinig tijd hebben, maar dat is niet in alle situaties juist. Als je helemaal geen tijd hebt, kan je gevoel aanleiding geven om een time out te nemen. Dat schept tijd om na te denken. Je zet als het ware het spel stop om te kijken: spelen we het spel wel volgens de regels?”
Het is volgens Geel ook een manier “om de orde te bewaken, de onderlinge hygiëne te onderhouden. Het geeft aan mensen aan: jullie zijn in goede handen”, aldus de bestuursvoorzitter van GGZ Nederland.
