En dus is voor de gemiddelde radioloog AI allang geen verhaal over de toekomst meer, weet Sietske Rozie. Ze heeft zich als freelance radioloog verdiept in het onderwerp – ze deed voor 2010 onderzoek naar de voorlopers van wat nu AI wordt genoemd. Rozie is naast haar werk als medisch specialist veelvuldig actief op sociale media, waar ze zich bezighoudt met de kennis en vaardigheden van de medisch specialist van de toekomst. Ze spreekt ook veelvuldig over dat onderwerp, is podcasthost en initiatiefnemer van de Zorgpodcastclub, een online platform waar ze zorggerelateerde podcasts verzamelt en verspreidt.
Gebruik van AI
“Alleen al de voice recognition software die radiologen gebruiken in het ziekenhuis, wordt ondersteund door AI”, benadrukt Rozie. Maar het gaat natuurlijk verder. In moderne scanapparatuur gemaakte beelden worden meer en meer door het apparaat post-processed; ook daarbij wordt steeds vaker gebruik gemaakt van AI-ondersteuning. En ze heeft nog een laatste voorbeeld: “Traditioneel maken radiologen een handfoto bij kinderen om hun botleeftijd te bepalen. Daar gebruikten we altijd hele dikke boeken bij als naslagwerk, maar die zijn niet meer nodig. Je stuurt de foto naar een AI-applicatie die hem vergelijkt in een enorme database en de juiste botleeftijd is bepaald.”
Evengoed staat ook in de radiologie de toepassing van AI nog maar in de kinderschoenen. En medisch specialisten die ‘ermee aan de slag willen’ hebben nogal wat hordes te nemen voor ze van een succesvolle implementatie kunnen spreken.
Actief verdiepen
“Stel”, zegt Rozie, “je hebt een vakgroep van 15 radiologen in je ziekenhuis. Dan kún je niet met dat clubje zeggen: ‘we gaan ons hier niet in verdiepen.’ Want hoewel er nog altijd een enorme hype rond AI aanwezig is, staat vast dat deze technologie de werkwijze van radiologen de komende tientallen jaren serieus zal beïnvloeden en dat onderzocht moet worden hoe dat de uitkomst van de zorg voor de patiënten kan verbeteren. Als vakgroep zul je dus het medisch leiderschap moeten nemen en je actief in deze technologie moeten gaan verdiepen. Hopelijk zijn er enkelen binnen de groep die affiniteit met dergelijke technologie hebben, want met die vijftien mensen moet je het gaan doen.” Het kan dus zelfs verstandig zijn al bij het selecteren van nieuwe collega’s hier rekening mee te houden.”
Meer weten over de mogelijkheden van artificial intelligence in de zorg? De Skipr masterclass Artificial Intelligence in de zorg in Utrecht geeft antwoorden.
Bekijk hier het programma en actuele startdata >>
Opbouwen van kennis
Ze pleit ten eerste voor het opbouwen van kennis. “Inlezen, praten met experts, de technologie leren kennen.” En niet vergeten contact te leggen met de wetenschappelijke vereniging en met de academische centra waar op dit gebied onderzoek wordt gedaan. Rozie: “Pas dan kun je antwoord gaan geven op de vraag: ‘Wat willen wij hier als vakgroep mee?’ En trouwens ook: wat willen we vooral zelf blijven doen? Dat laatste wordt vaak vergeten. Want als je AI gaat inzetten, schep je wel een precedent. In theorie kun je de kant opgaan waarbij voor specifieke vraagstellingen bij specifieke beelden (foto’s, scans) radiologie straks bij wijze van spreken alleen nog een draaiende applicatie is. Maar het is goed dat vooraf te bespreken binnen en buiten jouw vakgebied, met alle stakeholders. Ontdekken, leren hoe je omgaat met deze nieuwe technologie is naar mijn mening onderdeel van het medisch leiderschap van zorgprofessionals.”
Toekomstvisie
Vervolgens moet er gesproken worden binnen het eigen ziekenhuis. Rozie: “De ontwikkeling van AI-toepassingen heeft directe implicaties voor de strategie van het ziekenhuis en hoort daar anno 2022 ook al in te zijn meegenomen. Afstemming, in ieder geval met de Chief Medical Officer (CMIO), de CNIO (Nurse), de Chief Information Officer en de bestuurder is essentieel. Daarin komen vragen aan bod als: Welke probleem willen we oplossen? Gaan we dit nu doen of wachten we op anderen? Hoe? Is er tijd en geld? Is onze IT-organisatie er klaar voor? Gaan we iets kopen en implementeren of willen we gaan ontwikkelen met een partner? Wat zou überhaupt de business case kunnen zijn?
Dat gesprek met het bestuur van het ziekenhuis is naast het gesprek in de vakgroep volgens Sietske Rozie de eerste te nemen horde. “Ziekenhuisbestuurders moeten een toekomstvisie zien te ontwikkelen in een ‘markt’ waarin de winstmarge gemiddeld slechts 1 tot 1,5 procent is. Dat betekent: weinig investeringsruimte. En het geld waarmee ze die visie mogelijk kunnen maken, komt van de zorgverzekeraars, die zeggen: ‘We willen bewijs zien dat het aantoonbare gezondheidswinst oplevert.’”
Helaas is dat bewijs er nog niet voor de radiologie. Rozie: “Zo ver zijn we gewoon nog niet. De toepassing van AI zit echt nog in een andere fase, maar dit moet ondertussen wel onderzocht worden natuurlijk.”
Infrastructuur laat te wensen over
Ook de infrastructuur die benodigd is voor integere – ge(pseudo)anonimiseerde opslag en gebruik van zorgdata laat nog te wensen over. Voor het opzetten daarvan is de publiek-private samenwerking Health-RI opgericht, dat ervoor moet gaan zorgen dat alle Nederlandse zorgdata straks op een integere, veilige manier gedeeld kunnen worden. Daarnaast is er de Nederlandse AI-coalitie, die expertise opbouwt en deelt ten behoeve van de ontwikkeling van zinvolle, werkende, controleerbare algoritmes.
Realistische aanpak
Al met al een echte hordenrace, die de vraag doet rijzen of ‘aan de gang gaan met AI’ wel voor elk individueel ziekenhuis is weggelegd. Rozie: “Daarmee kom ik terug bij het medisch leiderschap. Je kunt het je als vakgroep niet veroorloven deze trein voorbij te laten gaan. Maar er zijn ziekenhuizen die zeggen: ‘Wij zitten erbovenop, hebben korte lijntjes met de academie en de wetenschappelijke vereniging op dit gebied en we praten erover in ons netwerk: voorlopig doen we mee met onderzoek, maar we schaffen zelf nog geen applicaties aan.’ Ik vind dat een realistische aanpak voor een kleinere zorgorganisatie. In dat verband wil ik ook het initiatief noemen van de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ). Die hebben onder het thema Data & AI het Expertisecentrum Zorgalgoritmen geïnitieerd in 2021 en zo kennis verzameld waar met name kleinere ziekenhuizen echt wat aan hebben.” Daarnaast is binnen de samenwerkende ziekenhuizen van Mprove het thema Data Analytics vorig jaar toegevoegd.
Tot slot: hoe ziet Rozie radiologen profiteren van AI-toepassingen? “Wat mijn werkplezier zou doen toenemen, is dat ik bij moeilijke casuïstiek op elk moment – ook bij nacht en ontij – extra vergelijkende casuïstiek kan bekijken om tot een goed oordeel te komen. Soms wil ik gewoon nog minimaal tien vergelijkbare casussen zien, juist ook midden in de nacht. Ik denk dat dat mogelijk gaat zijn en dat het een goede ontwikkeling is. Daar worden we met z’n allen echt beter van. Maar als maatschappij zullen we moeten beslissen of we voor die extra kwaliteit willen betalen.”
Naast Sietske Rozie spreken onder meer Marcel Levi, Diederik Gommers, Paul Elbers, Marianne Boenink en Floortje Scheepers op de Skipr masterclass Artificial Intelligence in de zorg.
Alle informatie over de masterclass vindt u hier >>
Door Pierre de Winter
