Het kabinet twijfelt nog of het nultarief voor groenten en fruit moet worden doorgezet. De maatregel zou lastig te realiseren zijn en we zouden er nauwelijks meer groenten en fruit door gaan eten. Althans, dat bleek onlangs uit onderzoek van onderzoeksbureau SEO in opdracht van de ministeries van Financiën en VWS. Het kabinet komt voor de zomer met een reactie op het onderzoek.
Suikertaks
Een suikertaks in combinatie met een negatief btw-tarief, oftewel een korting, op groente en fruit is op korte termijn echter goed in te voeren. Bovendien kan dit wel degelijk een schokeffect teweegbrengen in het consumptiegedrag van Nederlanders. Dat schrijft Feike van der Leij, Lector Health & Food, Hogeschool Inholland, samen met de lectoren Herman Peppelenbos, lector Groene gezondheid, en Annet Roodenburg, lector Voeding en gezondheid, beiden HAS green academy, in een artikel in Het Parool.
Overgewicht en ongezond voedsel
“Onderzoek laat zien dat het assortiment van Nederlandse supermarkten zeer ongezond is: slechts 20 procent van de verkochte producten valt binnen de Schijf van Vijf. Ook heeft inmiddels meer dan de helft van de Nederlanders boven de twintig jaar overgewicht en 14 procent heeft zelfs ernstig overgewicht. De gezondheidszorg dreigt hierdoor onbetaalbaar te worden.”
Negatief btw-tarief op groente en fruit
Om deze trend te doorbreken, is volgens Van der Leij meer dan half werk nodig. “Door een suikertaks in te voeren én het btw-tarief op groente en fruit te verlagen tot ónder de 0 procent. Dat is dus een ‘negatieve btw’, ofwel een uit de suikertaks betaalde subsidie die zich voor de consument vertaalt in korting. Zo kan het kabinet een schokeffect teweeg brengen in ons consumptiepatroon. We creëren zo een permanent voordeel op gezond eten en moedigen een kostenneutrale shift naar een gezonder voedselpatroon aan.”
Financiële prikkels: bewezen effectief
Sturen op financiële prikkels is bewezen effectief, vervolgt Van der Leij. “In het Verenigd Koninkrijk besloten fabrikanten alleen al door de aankondiging van belastingverhoging op suiker in 2016 om het suikergehalte in hun producten te verlagen. En belastingverlaging op gezond voedsel leidt tot een aanzienlijke toename van consumptie: ook SEO verwacht dat een afname van 10 procent in prijs leidt tot een toename van 5 procent in consumptie. Tot slot kunnen veranderingen aan het btw-tarief snel uitgevoerd worden: de verhoging van het lage btw-tarief van 6 procent naar 9 procent in 2019 bleek de belastingdienst eenvoudig te kunnen regelen.”
