Dit blijkt uit drie deelstudies van de Transparantiemonitor van het Nivel, waarin onderzocht werd hoe mensen met een lage opleiding of een lage sociaaleconomische positie gebruikmaken van informatie die beschikbaar is gekomen door het stimuleren van transparantie over de zorg.
Toegang tot medische gegevens
Van alle zorggebruikers zegt 63 procent in 2023 toegang te hebben tot hun eigen medische gegevens bij de huisartsenpraktijk of in het ziekenhuis. Dat aandeel is meer dan verdubbeld vergeleken met 2018, toen nog 25 procent van de zorggebruikers aangaf hier toegang toe te hebben.
Onder de mensen met een laag opleidingsniveau is het percentage in 2023 echter 46 procent. Het gaat dan om toegang tot bijvoorbeeld het elektronisch patiëntendossier of een persoonlijke gezondheidsomgeving via internet.
Informatie over gezondheid
Ook is gekeken of zorggebruikers in 2023 zochten naar informatie over gezondheid. Onder alle zorggebruikers lag dit aantal op 66 procent. Kijkend naar de groep met een laag opleidingsniveau was dit 49 procent.
Bijna de helft (45 procent) van alle zorggebruikers die naar informatie zochten, zocht informatie over behandelingen. Eén op vijf (21 procent) zocht informatie over een arts, een huisartsenpraktijk of een ziekenhuis. De informatie die ze zochten, verkregen ze vooral via internet en van zorgverleners. Zo is te zien dat de website www.thuisarts.nl sinds 2018 vaker geraadpleegd wordt voor informatie over gezondheidsklachten, aandoeningen en behandelingen.
Persoonlijk netwerk
Zorggebruikers met een laag opleidingsniveau gebruikten het internet minder vaak als informatiebron voor informatie over zelfzorg. Dat blijkt uit gesprekken met deze groep. Zij hebben geen toegang tot internet, weten niet hoe internet werkt of vinden de informatie die zij vinden lastig te begrijpen. Mensen in de directe omgeving zijn voor hen een belangrijke bron van informatie.
Aangezien internet steeds vaker wordt ingezet om informatie over zorg en zelfzorg aan te bieden, missen mensen met een lage sociaaleconomische positie deze informatie steeds vaker, terwijl die wel zeer relevant voor hen is.
Over het onderzoek
In maart 2023 ontvingen 1500 leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel een vragenlijst over het gebruik van informatie over gezondheid. Van hen vulden 824 de vragenlijst in (respons 55 procent). De vragenlijst was vergelijkbaar met de vragenlijst uit eerdere jaren van de Transparantiemonitor, waarin ook werd gevraagd naar gezondheidsinformatie en eigen medische gegevens.
Voor het onderzoek naar zelfzorg gingen onderzoekers in drie focusgroepsgesprekken met inwoners met een lage sociaal economische status van drie wijken (Utrecht, Zwolle, Tilburg) in gesprek. In totaal deden veertien deelnemers mee aan de gesprekken.
