De ontwikkeling en toepassing van zorginnovaties wordt gefrustreerd door korte termijn kostenoverwegingen. Bovendien zijn de betrokken partijen onvoldoende bereid om de eigen machtspositie ter discussie te stellen, terwijl dit een voorwaarde is voor innovatie op de lange termijn. Dit stelt hoogleraar Kim Putters van het instituut voor Beleid en Management in de Gezondheidszorg (iBMG).
Goede wil
“Er is in Nederland grote onvrede over de traagheid waarmee innovaties ter beschikking komen van patiënten”, aldus Putters tijdens 11de bijeenkomst van het Clingendael European Health Forum in Den Haag. “De oorzaak hiervan is niet de wil om te innoveren. Die is alom aanwezig. Echter: goede wil alleen is niet voldoende. De ‘sense of urgency’ om het systeem te veranderen ontbreekt.”
Cruciaal
Naast het gebrekkige gevoel van urgentie constateert Putters ook dat het ontbreekt aan een langetermijnvisie. Die is volgens Putters cruciaal aangezien winsten in kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid vaak pas op lange termijn worden gerealiseerd. Momenteel overheersen echter korte termijn belangen op gebied van financiën en gefragmenteerde verantwoordelijkheden. Noch de overheid, noch private partijen lijken deze situatie te kunnen of te willen veranderen, stelt Putters. Bovendien is diegene die in innovatie investeert veelal niet degene die de opbrengsten ontvangt, zowel op het niveau van budgethouders als in het zorgveld zelf is dit het geval.
Lef
Op basis van casusonderzoek concludeert het iBMG dat het niet voldoende is als de overheid enkel bestaande belemmeringen voor innovatie wegneemt door bijvoorbeeld financiële prikkels te veranderen. Waar het volgens Putters om gaat is dat ook de machtsverhoudingen binnen de huidige status quo ter discussie worden gesteld. Echte innovatie, zo stelt Putters, daagt het systeem zelf uit en stelt daarmee bestaande regels, procedures en belangen ter discussie. “Innovaties genoeg”, aldus Putters. “Maar het ontbreekt momenteel simpelweg aan lef om eigen machtsposities op te geven.”
Nieuwe allianties
Wil zorginnovatie een kans van slagen maken dan moet er volgens Putters actief worden gezocht naar nieuwe allianties en taakverdelingen tussen patiënten, zorginstellingen, overheden en zorgverzekeraars. Daarnaast kunnen nieuwe manieren van verantwoording het innovatief vermogen in de zorg verder vergroten.
