© Moyo Studio / Getty Images / iStock
Dat schrijft beroepsorganisatie KNGF in een brief aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Het KNGF pleit bij de NZa voor minimumtarieven om daarmee het marktfalen tegen te gaan. Politiek is er steeds bredere steun voor het voorstel van het KNGF om minimumtarieven fysiotherapie in te voeren, blijkt ook uit twee ingediende moties tijdens het Tweeminutendebat Eerstelijnszorg.
Uitstroom alarmerend
Volgens KNGF voorzitter Lodi Hennink is de uitstroom van fysiotherapeuten in de eerstelijn inmiddels alarmerend te noemen. “We komen op een kantelpunt, de tekorten worden zodanig hoog dat als we nu niks doen patiënten voor een gesloten deur komen te staan”, zegt Hennink.
Het aantal BIG-geregistreerde fysiotherapeuten in 2024 was 35.000, 2000 minder dan in 2023. “Als dit doorgaat dan krimpt de beroepsgroep binnen vijf jaar met een derde.” De uitstroom van fysiotherapeuten komt deels door de natuurlijke uitstroom vanwege pensionering. Maar vooral de ongewenste uitstroom baart Hennink zorgen. “Fysiotherapeuten verlaten het vak vanwege de slechte beloning. Daarbij is de werkdruk hoog en komt de administratie er vaak in eigen tijd nog bij. Alles bij elkaar is de verleiding groot om iets anders te gaan doen dat beter verdient.” Daarbij wordt het probleem van de netto-uitstroom verergerd door terugval van de instroom in de opleidingen.
Gevolg is wachtlijsten voor patiënten, de huisarts wordt belast met meer consulten en patiënten komen onnodig bij de medisch specialist. Vervolgens kan de medisch specialist na een behandeling niet goed terugverwijzen naar een fysiotherapeut in de wijk. En het tekort heeft niet alleen gevolgen voor de eerstelijnszorg, zegt Hennink. “Ook de ambities binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA), en de Visie Eerstelijnszorg 2030 komen zonder genoeg fysiotherapeuten onder druk te staan.”
Marktfalen
De lage beloning voor fysiotherapeuten is het gevolg van het martkfalen, stelt Hennink. “Verzekeraars concurreren onderling met de hoogte van de premie voor de aanvullende verzekering, waar fysiotherapie vaak onder valt. Het is voor verzekeraars van belang om de prijs van de ingekochte zorg te drukken om zo premieverhoging te voorkomen.”
Vervolgens krijgen fysiotherapeuten een contract van de zorgverzekeraar, zonder dat daarbij te onderhandelen is over de prijs. “Het is tekenen bij het kruisje of niet tekenen en zonder contract werken. Sommige zorgverzekeraars vragen zelfs een eigen bijdrage. Dat is dan ook weer nadelig voor patiënten die het zich financieel niet kunnen veroorloven om zelf een deel van de rekening te betalen. Dus niet alleen de beschikbaarheid is een probleem, het heeft ook gevolgen voor de toegankelijkheid van fysiotherapie.”
Het KNGF stelt nu dat als gevolg van dit marktfalen de tarieven nu zodanig laag zijn dat de maatschappelijke nadelen groter zijn dan de voordelen. “De lage tarieven werken averechts.” Het KNGF wil daarom dat de NZa minimumtarieven voor eerstelijnsfysiotherapie gaat vaststellen. “Daardoor wordt het marktfalen ongedaan gemaakt.”
CAO
Omdat de uitstroom van fysiotherapeuten in de eerste lijn vooral veroorzaakt wordt door het ontbreken van een passende beloning, pleit het KNGF voor een CAO voor fysiotherapeuten in de eerstelijn. In de tweede lijn werken fysiotherapeuten al wel onder een CAO. “Daar verdient een fysiotherapeut ongeveer 30 procent meer dan een collega in de eerstelijn. Dat gat moeten we dichten om mensen in de eerstelijn te behouden.”
De NZa-minimumtarieven in de eerstelijnsfysiotherapie zouden met een ondergrens op een niveau vastgesteld moeten worden waarmee indirect dit beloningsverschil ongedaan moet worden gemaakt. “De CAO voor fysiotherapeuten in de tweedelijn zou als maatstaf genomen kunnen worden in de NZa-minimumtarieven van de eerstelijn. Onder de streep moet er dan een gelijke beloning uitkomen.”
Politieke steun
Politiek is er steeds bredere steun voor het voorstel van het KNGF om minimumtarieven fysiotherapie in te voeren. Er zijn twee moties daarvoor ingediend op 27 november tijdens het Tweeminutendebat Eerstelijnszorg. Een van Harmen Krul (CDA), en een van Sarah Dobbe (SP) en Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA). In het debat geeft Staatssecretaris Vicky Maeijer van VWS aan dat zij de NZa gaat vragen dit te regelen als de moties worden aangenomen.
Zelf gaat het KNGF naar aanleiding van de brief ook met de NZa in gesprek. Het gaat volgens Hennink echter niet snel genoeg. “Er bestaat een concrete oplossing, het systeem moet gecorrigeerd worden en dat moet echt gebeuren om de beschikbaarheid en toegankelijkheid van fysiotherapie in de eerstelijn te behouden.”
