Dat doen de bewindslieden naar aanleiding van Kamervragen over de zorgfraudejacht van de gemeente Tilburg. Onderzoek van Follow the Money wijst uit dat de aanpak van fraude tot willekeur leidde en dat de gemeente Tilburg er nauwelijks geld mee terughaalde. Via de Wet openbaarheid van bestuur vroeg Follow the Money 2800 documenten op over het toezicht van de gemeente Tilburg, een van de eerste gemeente van Nederland die een afdeling toezicht opzette. Tilburg begon met het toezicht zonder plan, zonder duidelijke definities en zonder goed vast te stellen wat rechtmatige zorg is. Met als resultaat: willekeur, geruïneerde zorgaanbieders en nauwelijks teruggehaald geld.
Inrichting van toezicht
Helder en Van Ooijen wijzen gemeenten er in de Kamerbrief op dat zij met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit 2015 ook verantwoordelijk zijn voor de inrichting van toezicht en de plaats daarvan in de organisatie. Gemeenten moeten regionaal de samenwerking zoeken, zodat het toezicht meer slagkracht krijgt. Ook moeten de randvoorwaarden goed zijn ingevuld. “In gemeentelijke verordeningen kunnen gemeenten kaders stellen en regels opnemen, zoals nadere kwaliteitseisen aan pgb-zorgaanbieders en regels voor het bestrijden van het onterecht ontvangen van een pgb en van misbruik en oneigenlijk gebruik van de Wmo 2015.”
De bewindslieden zijn zich bewust van een ‘weerbarstige praktijk’, maar zien toch genoeg mogelijkheden om het toezicht op de Wmo goed in te richten.
Zorgstelsel
Het is volgens de bewindslieden niet beter om het toezicht en de aanpak van zorgfraude in de Wmo neer te leggen bij een landelijke organisatie zoals de IGJ of het Openbaar Ministerie in plaats van bij 342 individuele gemeenten. Volgens Helder en Van Ooijen draagt het samenbrengen van inkoop, toezicht en vervolging van strafbare feiten niet bij aan meer grip en controle op de zorg. Het zou, volgens de minister en de staatssecretaris, ook voorbijgaan aan de inrichting van het huidige zorgstelsel. “Ten aanzien van gemeenten gaat het dan onder andere om het gedachtegoed van de decentralisatie van taken en bevoegdheden. Bij de totstandkoming van de Wmo 2015 is bijvoorbeeld bewust gekozen voor het decentraliseren van het (kwaliteits)beleid en het toezicht.”
In staat stellen
Het ministerie van VWS werkt wel aan maatregelen om de instanties beter in staat te stellen zorgfraude aan te pakken. Het gaat bijvoorbeeld om de Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg, die de mogelijkheden tot gegevensuitwisseling verbetert, en de uitbreiding van de vergunningplicht via de Wet toetreding zorgaanbieders.
Nieuwe zorgaanbieders
Ook wordt gewerkt aan de verbetering van de mogelijkheden tot het screenen en weren van nieuwe zorgaanbieders. Gemeenten kunnen volgens de bewindslieden ook profiteren van de kennis die wordt opgedaan in de proeftuinen ‘Aanpak zorgfraude’.
