Het persoonsgebonden budget (pgb) is in zijn huidige vorm te fraudegevoelig en daarmee niet houdbaar. Dat stelt Norbert Hoogers, divisievoorzitter zorg en gezondheid van Zilveren Kruis. Volgens Hoogers is er bij een vijfde van de 12.000 pgb’s die via Zilveren Kruis worden uitbetaald een vermoeden van onrechtmatigheid.
Dan kan het gaan om regelrechte fraude, maar ook om problemen met administratie of oneigenlijk gebruik van pgb. “Het is geen sinecure om als budgethouder verantwoordelijkheid te nemen voor kwaliteit en administratie”, stelt Hoogers. “Dat gaat geregeld fout.”
Bovendien ziet Hoogers bij pgb-houders die informele zorg van een naaste krijgen een “ongezonde, ongemakkelijke afhankelijkheid” optreden, waarbij het hele huishouden draait op inkomsten uit het pgb. “Er zijn best veel situaties waar mensen economisch afhankelijk worden van het pgb, maar het pgb is geen sociaal vangnet.”
Daarnaast wordt Zilveren Kruis naar eigen zeggen geregeld geconfronteerd met oneigenlijk gebruik van het pgb. “Zelfs wanneer er een adequate in natura-oplossing is, wordt er toch vaak gekozen voor een pgb. Die vallen namelijk niet onder het budgettair kader, dus proberen aanbieders soms klanten naar pgb te begeleiden om onder die kaders uit te komen. Bovendien is er geen sprake van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage.”
Wild west
Ook in de wijkverpleging zijn er volgens Zilveren Kruis grote problemen met de rechtmatigheid. “Binnen de wijkverpleging is sprake van een ongecontroleerde groei van 6 tot 10 procent, maar in de grote steden spelen zich soms wildwest taferelen af met op sommige plekken groeipercentages van 200 procent in minder dan een jaar”, stelt Hoogers. “Voor een deel zitten daar criminelen achter, maar de kwetsbaarheid van de wijkverpleging zit er in dat wijkverpleegkundige zelfstandig indicaties stelt die voor 75 procent door niet gecontracteerde partijen mogen worden opgevuld.”
Of het nu om het pgb of de wijkverpleging gaat, wat Hoogers betreft zijn er ingrijpende maatregelen nodig. “Er moeten keuzes gemaakt worden om het pgb houdbaar en toekomstvast te maken. Als we niks doen aan de achterliggende dynamiek van erosie, moeten we straks het kind met het badwater weggooien.”
Ingrijpen
Als zorgverzekeraar wil Zilveren Kruis vooral meer mogelijkheden krijgen om aan de voorkant van het contracteringsproces in te grijpen in plaats van alleen achteraf. Hoogers denkt daarbij een toelatingsvereisten, zoals een verklaring omtrent gedrag. “We hebben nu geen mogelijkheden om malafide aanbieders uit te sluiten, terwijl we zulke aanbieders geregeld op andere plekken weer zien opduiken.”
Ook wil Zilveren Kruis eerder betrokken worden bij de keuze tussen zorg in natura of pgb. Daarnaast denkt Zilveren Kruis aan een nominaal maximum voor informele zorg om inkomensafhankelijkheid te voorkomen. Een andere suggestie is het invoeren van een lager tarief voor formele zorg in pgb dan voor zorg in natura. “Door in natura werken aantrekkelijker te maken voorkom je dat aanbieders via het pgb budgetplafonds proberen te ontwijken”, aldus Hoogers.
