De zeven umc’s van Nederland willen, als de academische motoren van hun regio, vanuit hun maatschappelijke opdracht en kennisrol een bijdrage leveren aan effectief preventiebeleid. Daarvoor hebben ze hun krachten gebundeld in een ‘Dedicated Group Preventie’. Duidelijk landelijk beleid is echter wel randvoorwaardelijk, schrijft de NFU aan de Vaste Kamercommissie van VWS, in aanloop naar het Kamerdebat over leefstijlstijlpreventie op 16 mei.
Gezondheidseffectrapportage
Om de gezondheid van burgers te beschermen en te bevorderen zou het nieuwe kabinet al haar beleid moeten toetsen op de effecten op gezondheid, vindt de NFU. Urgente maatschappelijke dossiers – zoals Tata Steel, Schiphol en de gaswinning in Groningen – laten zien dat het belang van gezondheidsbescherming van burgers bij beleidsbeslissingen voor verbetering vatbaar is. Daarom pleit de NFU voor een gezondheidseffectrapportage om de effecten van beleidsbeslissingen op de gezondheid mee te wegen. Zo kan onnodige gezondheidsschade worden voorkomen.
Wettelijke gezondheidsdoelen
Voor effectief en minder vrijblijvend gezondheidsbeleid is het verstandig om gezondheidsdoelen in de wet vast te leggen, schrijft de NFU. Gezondheidsdoelen kunnen bijvoorbeeld gaan over de gezonde levensverwachting, de ervaren gezondheid van mensen in verschillende (sociaaleconomische) groepen en het aantal jongeren met mentale gezondheid. De Tweede Kamer heeft hiertoe al eerder opgeroepen met de aangenomen motie-Kuiken en Renkema over ‘het wettelijk verankeren van collectieve gezondheidsdoelen’.
Effectieve interventies voor preventie
Het voordeel van wettelijk verankering van gezondheidsdoelen is dat bewindspersonen hierover verantwoording moeten afleggen. “Dit is een stimulans om gezondheidsdoelen te halen en continu te zoeken naar effectieve interventies die de gezondheid beschermen, ook als deze het (korte termijn) belang van marktpartijen schaden”, schrijft de NFU.
Meten effectiviteit preventiebeleid
Ook leiden wettelijke gezondheidsdoelen tot een bredere verankering van maatregelen die de gezondheid beschermen over verschillende beleidsterreinen. De NFU wil graag een rol spelen bij het ontwikkelen van een beleidsinstrumentarium om de maatschappelijke kosten en baten van preventie te kwantificeren. Zoals dat begin 2024 is aanbevolen door de Technische werkgroep kosten en baten van preventie, in opdracht van het Kennisplatform Preventie.
Data-infrastructuur voor preventie
Verder pleit de NFU voor een betere data-infrastructuur om gezondheidseffecten te meten en gezondheidsdoelen te halen. Voor het onderbouwen, monitoren en evalueren van preventiebeleid en gezondheidseffecten is het volgens de NFU belangrijk dat de data-infrastructuur ook populatiegegevens bevat, zoals informatie over gezondheid, ziekte en fysieke, sociale en economische omgeving. Onderzoek kan zich bijvoorbeeld richten op de effectiviteit van beleid om luchtkwaliteit te verbeteren, fiscale maatregelen, interventies om overgewicht bij kinderen tegen te gaan of het inrichten van een gezonde wijk. Met een goede data-infrastructuur kunnen onderzoeksresultaten inwoners beter helpen en beter bijdragen aan effectieve beleidsbeslissingen.