Legosteine
Focusklinieken Bergman Clinics en NL Healthcare Clinics hebben plannen voor een fusie. Met op jaarbasis meer dan 200.000 nieuwe patiënten, een gecombineerde jaaromzet van 220 miljoen euro en 1500 medewerkers vormen ze samen de grootste particuliere aanbieder van verzekerde planbare medisch specialistische zorg. Als marktleider in het electieve veld willen de twee partijen uitkomstregistratie een impuls geven en de sector uitdagen tot grotere transparantie.
Volgens de twee partijen wordt de fusie ingegeven door de wens om optimale zorg te leveren tegen een zo scherp mogelijke prijs. Verdere schaalvergroting is daarvoor een belangrijke vereiste. “Door op te schalen kun je de capaciteit van de klinieken beter benutten”, legt Bart Malenstein, CEO van Bergman Clinics, uit. “Daarnaast zijn er ook voordelen te behalen door gezamenlijk centraal in te kopen en de overhead te delen.”
“Je moet het fusievoornemen zien in de context van de versnipperde markt in Nederland”, zegt Frank Arnoldy, CEO van NL Healthcare Clinics, waartoe onder meer Medinova en Oogziekenhuis Zonnestraal behoren. “Nog niet zo lang geleden hadden we honderd ziekenhuizen die één procent van alles deden. Er is een waterscheiding aan het optreden. Dat zie je al in de complexe zorg. Wat ons betreft gebeurt dat ook in electieve zorg. De huidige zelfstandige behandelklinieken zijn vaak relatief kleine bedrijfjes. Ook ziekenhuizen doen vaak maar een beperkt aantal ingrepen. Ons idee is dat die concentratie heel hard nodig is zodat de patiënt betere zorg tegen scherpere prijzen kan krijgen. Wij denken dat we in die versnipperde markt samen harder kunnen werken aan kwaliteit, transparantie, digitalisering, en opleiding en training.”
Opschaling
“We hebben al die jaren hard geprobeerd om ons concept op te schalen zodat we meer impact hebben”, zegt Malenstein. “Dat is deels gelukt. We hebben een sterke groei doorgemaakt, maar sinds de invoering van de plafonds in 2012 hebben we best moeite om door te groeien naar het niveau dat we willen. Ook als het gaat om het overnemen van bepaalde delen van het ziekenhuis hebben we geconstateerd dat dit lang niet in de mate lukt waarin we dat willen. Zodoende zijn we bij elkaar gekomen om onze gezamenlijke netwerken te bundelen. Daarmee denken we onze impact te vergroten en in de toekomst veel sneller te kunnen groeien.”
Trend zetten
Naast schaal zijn focus en transparantie de twee andere pijlers van de nieuwe combine. Focus betekent dat elk van de 43 klinieken volledig is toegerust op de behandeling van een beperkt aantal specifieke behandelingen. Bij zo’n focus-benadering hoort wat Malenstein betreft ook het consequent registreren en publiceren van uitkomsten. “Kwaliteit en service meten we voortdurend via PROMS, service-levels, patiëntervaringen, complicatieratio’s. Door data te delen kunnen we de zorg verbeteren, dat doen we alle twee al jaren. Wat we met de fusie ook willen is de data-registratie optimaliseren. We hebben we de afgelopen jaren hard gevochten voor uniforme registratie en publicatie. Toch zie je dat dit niet of nauwelijks van de grond komt. Verzekeraars willen heel graag, maar hebben er niet de instrumenten voor. Wij denken dat we met een marktaandeel van 10 procent voor de behandeling van aandoeningen aan heup en knie of staar echt een trend te kunnen zetten in de markt. Dat stelt verzekeraars in de gelegenheid transparantie in de rest van de markt af te dwingen.”
Met het gecombineerde marktaandeel is de combinatie van Bergman en NL Healthcare Clinics zonder meer een leidende speler in het segment van de planbare ingrepen. Samen zijn Bergman en NL Healthcare Clinics goed voor circa een derde van de totale omzet die de zelfstandige klinieken draaien. Toch gaat het volgens Malenstein om een relatief klein marktaandeel. “De medisch specialistische zorg is zo’n 22 miljard euro groot”, rekent Malenstein voor. “Electieve zorg is naar schatting goed voor acht tot tien miljard euro. Dat is echt onze markt, planbare medische zorg. Daar doen wij ook in de nieuwe combinatie maar een klein deel van.” Om die reden voorzien Malenstein en Arnoldy geen problemen bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Samenwerking
Van de zijde van de ziekenhuizen verwachten ze evenmin bezwaar. De fusiekliniek wil zelf in ieder geval nadrukkelijk samenwerking zoeken met de reguliere ziekenhuizen, De suggestie dat die ziekenhuizen misschien schrik hebben van zo’n grote nieuwe aanbieder van electieve zorg wijst Malenstein van de hand. “Wij denken dat het juist weer nieuw elan gaat geven in de bestuurskamers in ziekenhuizen”, aldus Malenstein. “We hebben de afgelopen vijf jaar veel tijd en energie gestoken in het vormgeven van samenwerking. Ziekenhuizen hebben jammer genoeg niet of nauwelijks profielkeuzes gemaakt. Bij duidelijker profilering kunnen díe onderdelen waar wij goed in zijn uit het ziekenhuis gehaald worden en in en gezamenlijke onderneming worden ondergebracht. Laat ons dat runnen, dan profiteren de ziekenhuizen daarvan mee. Dat gaat tot nu toe moeizaam. Wij denken dat door het creëren van één grote professionele partij ziekenhuizen geneigd zijn om sneller na te denken over samenwerking.”
“Wij hebben al mooie voorbeelden in ons eigen netwerk”, stelt Arnoldy. “Zoals de samenwerking met tussen Oogziekenhuis Zonnestraal en het AMC, daar komen focuszorg en academische zorg bij elkaar. We doen via een joint venture ook de oogheelkunde van het Zaans Medisch Centrum en de MC Groep in Lelystad, en we hebben voor de orthopedie een nauwe samenwerking met de Franciscus Vlietland Groep En Bergman Clinics doet dat op vergelijkbare manier voor de hele oogheelkunde van Ziekenhuis Gelderse Vallei.”
Gezamenlijke naam
Malenstein en Arnoldy hopen de fusieplannen nog eind dit jaar te kunnen formaliseren. De presentatie van een gezamenlijke naam ligt verder in het verschiet. “Het lijstje met dingen waar we naar moeten kijken is nog veel langer de komende tijd”, zegt Arnoldy. Eén van de onderwerpen die aandacht vraagt is de verhouding tussen de nieuwe organisatie en de betrokken medisch specialisten. In het geval van NL Healthcare Clinics zijn de meesten in loondienst. Bij Bergman Clinics werken er ook een groot aantal in vrije vestiging. “In de nieuwe combinatie gaan we kijken hoe we dat zoveel mogelijk kunnen harmoniseren in één concept”, reageert Malenstein. “Maar daar is nog geen besluit over genomen.”
Als alle seinen op groen staan, komt de nieuwe organisatie na een transitieperiode onder leiding van een nieuwe CEO. De huidige CEO’s van Bergman Clinics en NL Healthcare Clinics zullen bij aanstelling van de nieuwe CEO aftreden. CEO van Bergman Clinics Bart Malenstein blijft na de transitiefase nog wel enige tijd aan als bestuurder. De familie Malenstein, momenteel grootaandeelhouder van Bergman Clinics, blijft na de fusie aandeelhouder in de nieuwe onderneming. Dat geldt ook voor NL Healthcare Clinics-aandeelhouder NPM Capital, onderdeel van familiebedrijf SHV.
