Legosteine
Naast de governancecode zorg en het eigen kwaliteitskeurmerk moeten de leden van Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) voortaan ook voldoen aan een governancecode voor het bestuur. Daarin staan transparantie over de kwaliteit van zorg, een lerende organisatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal.
De nieuwe governancecode is door de leden van de vereniging zelf ontwikkeld. De vereniging Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) presenteerde de code donderdag in aanwezigheid van minister Bruno Bruins (Medische Zorg) en inspecteur-generaal Ronnie van Diemen van de Inspectie Volksgezondheid en Jeugd (IGJ).
De behoefte aan een extra gedragscode voor bestuurders komt volgens Hanneke Klopper, voorzitter van de vereniging, voort uit een aantal maatschappelijke vraagstukken. “De eisen aan de kwaliteit en veiligheid van zorg worden steeds hoger. Die kwaliteit van zorg moet ook zichtbaar worden gemaakt. Daarnaast wordt ook van ons maatschappelijk verantwoord ondernemen verwacht, dat betekent duurzaam ondernemen en goed werkgeverschap”, zegt Klopper bij de presentatie in Utrecht.
Winst
Het stuk maatschappelijk ondernemen komt in de governancecode onder meer tot uitdrukking in een regel over de uitkering van winst. Winst wordt slechts uitgekeerd als de continuïteit van de kwaliteit en veiligheid van zorgverlening en van de onderneming gewaarborgd zijn, zo is in de code te lezen. Hiermee lijkt de vereniging het imago van privéklinieken als winstmachines van zich af te willen schudden en zijn rol te willen pakken als dé plek voor medisch specialistische zorg buiten het ziekenhuis.
Verplaatsing van zorg
Zelfstandige klinieken zijn de afgelopen jaren een steeds grotere rol in de zorg gaan spelen. Sinds 2013 is het aantal klinieken ruimschoots verdubbeld van 250 tot zo’n 550. In totaal werd in 2017 – het jaar van de meest recente monitor – zo’n 12 procent van alle medisch specialistische zorg in een zelfstandige kliniek verricht. De klinieken zagen 34 procent meer patiënten, terwijl de kosten maar met 21 procent toenamen.
Deze verplaatsing van medisch specialistische zorg valt in goede aarde bij minister Bruins, die donderdag de governancecode in ontvangst nam. De verplaatsing van zorg uit het ziekenhuis en de daarmee gepaard gaande besparing op de kosten zijn speerpunten van het kabinetsbeleid.
Meer klinieken aansluiten
De bewindsman had dan ook lovende woorden voor de bloeiende branche, maar kraakte ook kritische noten. Zo drukte hij de ZKN-leden op het hart dat ze met infectiepreventie aan de slag moeten en dat de governancecode meer gewicht zou hebben als meer van de zelfstandige klinieken in Nederland lid zouden zijn van de vereniging en zo gehouden zouden zijn aan de code. De ZKN heeft momenteel 140 leden, waarvan 123 met kwaliteitskeurmerk, op 375 locaties. Daarmee vertegenwoordigt de vereniging zo’n zestig procent van het veld. “Jullie mogen een tandje bijzetten om meer klinieken aan te sluiten”, aldus de minister.
Transparantie
Om hun groeiende rol in de zorg kracht bij de te zetten maken de klinieken naast kwaliteit van zorg en maatschappelijk verantwoord ondernemen ook transparantie centraal in de governancecode. De code stelt dat klinieken hun beleid ten aanzien van kwaliteit en veiligheid op hun website moeten zetten, zodat dit voor patiënten is in te zien. Klinieken moeten daarnaast een plan opstellen om binnen drie jaar Patient Reported Outcomes en Experiences (PROMS en PREMS) te kunnen meten en publiceren.
Inspecteur-generaal Ronnie van Diemen van de IGJ ziet in de code een waardevolle aanvulling op de gedragscode zorg en benadrukt dat het haar ook in het toezicht op de kliniek niet zozeer gaat om de vraag of zij zich aan alle richtlijnen houden, maar of ze een integere bedrijfsvoering in acht nemen. “Kun je jezelf in de spiegel aankijken als het gaat over de winstuitkering? Zorg je dat het geld ook weer wordt geïnvesteerd in goede zorg voor de patiënt?”
