AppleMark
Juridische kennis, communicatieve en administratieve vaardigheden en goed werkgeverschap, je moet het allemaal in huis hebben als je een persoonsgebonden budget (pgb) wilt beheren. In het nieuwe Kader Pgb-vaardigheid ligt de nadruk zeer sterk op de verplichtingen van budgethouders.
Met een pgb kunnen mensen zelf zorg inkopen. Dat betekent dat zij zelf zorgverleners inhuren en dat de pgb-verstrekker die betaalt. De verstrekker kan een gemeente zijn, in het geval van zorg uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet, een Zorgkantoor voor de langdurige zorg of een zorgverzekeraar als het om basiszorg gaat.
Kwetsbare cliënten
Zelf zorginkopen geeft een stuk keuzevrijheid, maar vraagt ook wat van kennis en kunde van de pgb-houder. De afgelopen jaren zijn er signalen geweest dat ook mensen die hier niet geschikt voor zijn, een pgb konden aanvragen. Aan veel gevallen van pgb-fraude bleek misbruik van kwetsbare cliënten ten grondslag te liggen. Die cliënten waren formeel toch zelf verantwoordelijk en zaten met de gebakken peren. Soms ging dat om duizenden euro’s aan onrechtmatige of niet geleverde zorg die dan moesten worden terugbetaald, door de pgb-houder.
Het Kader Pgb-vaardigheid moet zowel pgb-houders als –verstrekkers van tevoren duidelijkheid geven over wat er bij een pgb komt kijken. Het kader van tien punten is ontwikkeld door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), het ministerie van VWS en belangenorganisatie Per Saldo. Het werd begin augustus aangekondigd en op 26 augustus officieel bekend gemaakt door VWS.
Assertief en proactief
In de handreiking ligt de nadruk op de verplichtingen en verantwoordelijkheden van het pgb-houderschap en welke vaardigheden daarvoor minimaal nodig zijn. Zo moet een aspirant-pgb-houder inzicht hebben in de eigen zorgvraag en dit ook kunnen verwoorden. De aanvrager moet in staat zijn om een “overzichtelijke” pgb-administratie bij te houden. Verstrekkers zullen verwachten dat de aanvrager op de hoogte is van alle rechten en plichten die bij een pgb horen. De pgb-houder moet dan ook “assertief en proactief” communiceren met alle partijen, zowel de verstrekker, als de zorgverlener en de Sociale Verzekeringsbank die de betaling verzorgt.
De tien punten van de handreiking lezen niet bepaald als een aanmoediging om een pgb aan te vragen. Per Saldo, de landelijke vereniging van budgethouders is met de toon niet helemaal blij, erkent een woordvoerster. “Een hoge mate van eigen regie hoort bij het pgb, dat vraagt om een stuk assertiviteit en dat brengt verplichtingen met zich mee, maar het instrument is wat ons betreft vooral bedoeld om mensen die met een pgb aan de slag willen te informeren over wat daarvoor nodig is”, zegt zij. “Als zij erachter komen dat ze op enig punt de kennis of vaardigheden niet bezitten, kunnen zij die nog wel op doen. Verreweg de meeste mensen kunnen het leren. Per Saldo biedt ook trainingen hierin aan.”
Slagboom
De handreiking is voor de officiële publicatie al onder gemeenten verspreid. Zij kunnen de tien punten gebruiken in het gesprek met pgb-aanvragers voor Wmo-zorg en jeugdhulp. Volgens Per Saldo is het instrument echter niet bedoeld om vervolgens aanvragen te kunnen afwijzen. “Het is niet bedoeld als slagboom om mensen te weren. Wel kan een pgb-verstrekkers aan de hand van het kader het gesprek aangaan. Een gemeente kan dan wel aangeven in een gesprek dat het lastig kan worden en vragen hoe iemand het wil aanpakken. De keuze om wel of niet voor een pgb te gaan blijft aan de zorgvrager zelf”, aldus de woordvoerster van Per Saldo.
