Het kabinet wil dat er in het sociaal domein vaker een integrale aanpak wordt toegepast, zoals bijvoorbeeld voor probleemgezinnen. Om toe te zien om de uitvoering van het kabinetsbeleid is het programma Toezicht Sociaal Domein (TSD) opgezet. TSD constateerde afgelopen najaar in een evaluatie van de jaren 2015-2019 dat er nog flinke knelpunten in de uitvoering zitten. In 2015 werden grote delen van de zorg naar de gemeenten gedecentraliseerd. Iets dat ook volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) niet helemaal goed heeft uitgepakt.
Knelpunten
Volgens TSD zijn er knelpunten in de toegang tot zorg en in de hulpverlening aan burgers. De hulpverlening wordt gehinderd doordat professional geen informatie kunnen en mogen delen. Er is ook nog te weinig samenwerking. De verschillende wetten – de Jeugdwet, Wmo en Participatiewet – botsen met elkaar. Gemeenten moeten harde keuzes maken om binnen budget te blijven. Voor professionals in zorg en ondersteuning is de werkdruk hoog, terwijl weinig ruimte hebben om zelf oplossingen te bedenken.
Nieuwe wetten
Met haar brief aan de Kamer reageert de minister op de rapportage van TSD. Ze noemt verschillende maatregelen die in gang worden gezet om het sociaal domein vlot te trekken. Om de belemmeringen in wet- en regelgeving aan te pakken wordt er gewerkt aan meerdere nieuwe wetsvoorstellen, zo laat minister Van Ark weten. “Er wordt gewerkt aan diverse voorstellen om de uitvoering en dienstverlening te verbeteren, zoals het wetsvoorstel voor een doorbraakaanpak onderwijs en jeugdhulp, het wetsvoorstel Breed Offensief, een effectiever en eenvoudiger stelsel van jeugd- en gezinsbescherming”, schrijft ze.
Bij de uitvoering van de Wmo 2015, de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ontbrak de wettelijke grondslag om persoonsgegevens uit te wisselen. De Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams) moet dit oplossen. Met ingang van 1 januari 2022 mogen gemeenten gegevens ontvangen van onder andere zorgverzekeraars, verhuurders en energieleveranciers over beginnende betalingsachterstand, zodat zij op basis daarvan mensen hulp kunnen aanbieden.
Samenwerking
De minister herkent tot slot ook de constatering dat de samenwerking in het sociaal domein te wensen overlaat. Ze noemt een lange lijst van ingezette programma’s waarin samenwerking expliciet wordt uitgedragen, waaronder Langer Thuis, Programma Maatwerk Multiprobleemhuishoudens en het programma ‘Zorg voor de Jeugd’. “Een transformatie zoals die van het sociaal domein vraagt een lange adem. (..) Door verschillende bewindspersonen wordt eraan gewerkt de maatschappelijke opgaven in het sociaal domein op te pakken”, aldus Van Ark.
