Het NIVEL heeft samen met VUmc/EMGO+, GGZ inGeest, Hogeschool Inholland en Parnassia een handreiking gemaakt over de palliatieve zorg voor ernstig zieke dak- en thuislozen. Zij hebben aan het eind van hun leven meestal wel een dak boven hun hoofd, maar de zorg is complex door het samenkomen van lichamelijke, psychische en sociale problemen.
Over palliatieve zorg voor dak- en thuisloze mensen is weinig praktische literatuur beschikbaar. De handreiking is volgens het NIVEL de eerste in zijn soort met casuïstiek en adviezen voor mensen die met deze doelgroep werken. In de handreiking is te lezen waarom palliatieve zorg voor daklozen bijzonder is, en wat er nodig is om goede palliatieve zorg te bieden.
De adviezen zijn bedoeld voor zorgverleners en managers in de maatschappelijke opvang, verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg. Ook biedt het document praktische en beleidsmatige adviezen voor zorgverleners en managers in de algemene somatische zorg of palliatieve zorgvoorzieningen die zorg geven aan dak- en thuislozen. De handreiking is een pleidooi voor meer samenwerking en gebruik van elkaars deskundigheid, en is ook te gebruiken in de agogische, verzorgende en verpleegkundige MBO- en HBO-opleidingen en bijscholing.
Andere pijnbeleving
Het tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften is altijd een uitdaging voor zorgverleners, stelt het NIVEL, en dat geldt zeker bij daklozen, die niet snel hun behoeften uiten. NIVEL-onderzoeker Anke de Veer: “Deze mensen kunnen een andere pijnbeleving hebben door langdurig middelenmisbruik of door een psychiatrische aandoening. Zo uiten mensen met schizofrenie vaak minder pijn bij ernstige medische aandoeningen.” Als zorgverleners pas laat ontdekken dat iemand in de laatste fase van het leven is, dan wordt het lastiger om nog een goed beleid uit te zetten dat ertoe bijdraagt dat iemand rustig kan sterven.
De handreiking is gebaseerd op 52 interviews over de zorg in de laatste levensfase van 19 dak- en thuislozen. Ook ernstig zieke dak- en thuislozen kwamen daarbij aan het woord. In twee groepsbijeenkomsten met experts is besproken hoe de zorg beter kan. De handreiking is inmiddels uitgetest in drie instellingen die zorg bieden aan ernstig zieke dak- en thuislozen. Fonds NutsOhra en RCOAK hebben de benodigde subsidie gegeven.
