Beeld: RerF / Stock.adobe.com
Dit blijkt uit een peiling van Nivel onder 645 verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten, begeleiders en praktijkondersteuners die werkzaam zijn in verschillende zorgsectoren.
Aanpak regeldruk
Uit eerder Nivel-onderzoek (2023) kwam naar voren dat zorgprofessionals inschatten gemiddeld 10,2 uur per week te besteden aan registraties. Ook bleek dat 47 procent de hoeveelheid tijd die zij kwijt zijn aan administratie onredelijk vindt (Noorland et al., 2023).
Het kabinet wil de registratietijd in de zorg in 2030 terugbrengen tot maximaal 20 procent van de werktijd (Rijksoverheid, 2024). Dat zou onder mee moeten gebeuren via het programma [Ont]Regel de Zorg en de Regiegroep Aanpak Regeldruk. Ook ziet het kabinet dat kunstmatige intelligentie (AI) mogelijkheden biedt voor het terugdringen van de regeldruk bij zorgprofessionals.
Het Nivel onderzocht hoe verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten, begeleiders en praktijkondersteuners tegenover de aanpak van regeldruk staan.
Nood is hoog
Uit de peiling blijkt dat acht op de tien (81%) verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners vindt het noodzakelijk dat er meer acties worden ondernomen om de regeldruk aan te pakken.
Zorgorganisaties namen in de afgelopen twee jaar zichtbare maatregelen om de regeldruk in de zorg te verminderen, zien de onderzoekers van het Nivel. Dat is terug te zien in de hogere percentages van zorgprofessionals die maatregelen signaleert: in 2024 gaf 39 procent aan dat er maatregelen zijn ondernomen, tegenover 24 procent in 2022. Ondanks deze vooruitgang is er ruimte voor verbetering: het merendeel (81 procent) van de zorgprofessionals vindt dat hun zorgorganisatie de regeldruk verder moet verminderen.
De wens voor maatregelen is vooral groot binnen de geestelijke gezondheidszorg. Uit eerder onderzoek vanaf 2023 kwam al naar voren dat zorgprofessionals uit deze sector de hoeveelheid administratief werk significant vaker als onredelijk veel beoordelen dan in andere sectoren (Noorland et al., 2023). Deze resultaten laat zien dat de genomen maatregelen van het afgelopen twee jaar nog niet voldoende zijn om aan de behoeften van zorgprofessionals te voldoen.
Landelijke aanpak
Zorgprofessionals zien bij de aanpak van regeldruk vooral een rol voor zorgorganisaties (91 procent) en landelijke organisaties zoals V&VN, zorgverzekeraars en VWS (92 procent). Toch vindt 65 procent dat zijzelf ook een actieve rol moeten spelen. Landelijke partijen en zorgorganisaties kunnen zorgprofessionals meer zeggenschap geven over de aanpak van regeldruk, door hen te betrekken bij besluitvorming en het ontwikkelen van strategieën.
Verschil tussen sectoren
In de huidige situatie zien de onderzoekers van het Nivel een opvallend verschil tussen sectoren: zorgprofessionals in de wijkverpleging en ziekenhuizen zijn vaak meer betrokken bij het verminderen van de regeldruk, terwijl professionals in de gehandicaptenzorg het minst betrokken worden. Dit sluit aan bij de bevinding dat in de wijkverpleging en ziekenhuizen de afgelopen twee jaar het meest is gedaan om regeldruk te verminderen, terwijl zorgprofessionals in de gehandicaptenzorg het minst vaak aangeven dat binnen hun organisatie de regeldruk is aangepakt. Gezien de duidelijke behoefte aan een aanpak van regeldruk, is het belangrijk dat zorgorganisaties in alle sectoren hier prioriteit aan geven en zorgprofessionals betrekken bij de aanpak van regeldruk, aldus de onderzoekers.
Verdeeld over AI
Tot slot laat de peiling zien dat zorgprofessionals verdeeld zijn over de bijdrage die kunstmatige intelligentie (AI) kan leveren aan het verminderen van de ervaren registratielast. Toch denkt slechts een kleine groep van 6 procent dat AI hierin helemaal geen bijdrage zal leveren. Kunstmatige intelligentie wordt momenteel nog niet door veel zorgprofessionals gebruikt, maar heeft mogelijk wel potentie om de registratielast te verlichten. Voorbeelden waarbij kunstmatige intelligentie ingezet kan worden, zijn spraakgestuurd rapporteren, besluitvorming op basis van informatie uit het elektronisch cliëntendossier en monitoring op afstand.
De resultaten uit dit onderzoek geven een eerste algemeen beeld van hoe zorgprofessionals naar AI kijken, maar vragen ook om verdere verdieping, concluderen de onderzoekers. Het Nivel start daarom na de zomer een vervolgonderzoek.
Wacht even; Het idee was toch dat marktwerking zou leiden tot meer efficiëntie, minder bureaucratie en meer ruimte voor zorgprofessionals om zich op hun kerntaken te richten. ?
Waarom wordt dit niet expliciet benoemd?
“Ja, de regeldruk is jammer; maar onze pitch is natuurlijk: “x procent van de respondenten is (minder) positief over AI “.
Ik mis helaas de journalistieke beginselen in dit verhaal;
* De feiten moeten onpartijdig verzameld en weergegeven worden;
* Nooit het vak van journalist verwarren met dit van reclameman of van propagandist en geen enkele rechtstreekse of onrechtstreekse instructie in ontvangst nemen van adverteerders.
Sorry, maar ik mis hier kritisch analytisch vermogen;
elke discussie over “regeldruk” gaat voorbij aan de olifant in de kamer. En dat journalisten dat niet willen of kunnen zien, is teleurstellend.
Sorry; aanvulling, meer inhoudelijk:
* 1. Algemene Frustraties
Tijdsdruk:
Huisartsen besteden 30-40% van hun tijd aan administratie (NIVEL, 2023), vaak voor declaraties die door verzekeraars worden geëist.
Voorbeeld: Het invullen van DBC’s (Diagnose Behandel Combinaties) voor GGZ-therapeuten wordt als bureaucratisch ervaren.
Onnodige controles:
Zorgverleners voelen zich onvoldoende vertrouwd:
“We moeten elk consult tot in detail verantwoorden, alsof we fraudeurs zijn.” — Huisarts in Medisch Contact (2024).
* 2. Sector-specifieke Klachten
Zorgsector Top 3 administratieve ergernissen;
-Huisartsen
1. Declaraties per consult (ICP-codes)
2. Herhaalde verwijsbrieven voor specialistische zorg
3. Eisen voor chronische zorgregistraties.
-GGZ:
1. DBC-systemen met complexe criteria
2. Vooraf toestemming voor behandelingen
3. Uitgebreide verantwoording bij langdurige therapie
-Fysiotherapie:
1. Limieten op sessies (bv. max. 12 bij rugklachten)
2. Aparte aanvragen voor vervolgbehandelingen
3. Controles op “medische noodzaak”.
* Oorzaken van de Spanning:
Winstlogica vs. Zorglogica:
Verzekeraars focussen op kostenbeheersing, zorgverleners op patiëntbelang.
Voorbeeld: Fysiotherapie wordt vaak afgebroken na 12 sessies, ook als de patiënt nog niet hersteld is.
Digitalisering zonder maatwerk:
Elektronische systemen (zoals ZorgDomein) zijn vaak onhandig en vragen dubbele invoer.
Wantrouwen:
Verzekeraars controleren op fraude (0,1% van de gevallen, volgens NZa), maar leggen wel iedereen extra werk op.
Kort en goed: wat voegt deze “peiling van het NIVEL” eigenlijk toe?
De huidige regeldruk in de zorg is het rechtstreekse gevolg van het huidige zorgverzekeringsstelsel. Iedere verzekeraar wil tot ver achter de komma precies weten wat er met hun verzekerde gebeurt. Zorgprofessionals zijn dus ten koste van veel tijd gratis werk aan het doen voor de zorgverzekeraar van hun patiënt. Die luxe kunnen we ons al heel lang niet permitteren, maar men wordt nu eindelijk wakker. Gewoon één zorgverzekeraar Samenzorg Nederland en de zorg kan gewoon weer aan het werk.
Hans van der Schaaf.