Zelf hebben zorgverleners in de wijkverpleging en praktijkondersteuners in huisartsenpraktijken genoeg vertrouwen in hun eigen handelen om de zelfredzaamheid te stimuleren, zo blijkt uit een onderzoek van Nivel onder zorgverleners.
Reablement
De zorg staat onder druk doordat de zorgvraag toeneemt, maar het aantal zorgprofessionals niet in dezelfde mate kan meegroeien. Daarom ligt ook in het overheidsbeleid de nadruk op langer zelfstandig thuis wonen en zelfredzaamheid, eventueel met technologische ondersteuning. Reablement is een manier om het functioneren van mensen te verbeteren, zodat ze zo onafhankelijk mogelijk hun eigen dagelijkse activiteiten kunnen uitvoeren. Bij reablement is het de bedoeling dat zorgprofessionals ‘zorgen dat’ in plaats van ‘zorgen voor’. Het is echter onduidelijk in hoeverre het begrip reablement bekend is bij zorgprofessionals en hoe zij het stimuleren van zelfredzaamheid van hun cliënten in de praktijk ervaren, stelt Nivel dat hier onderzoek naar deed.
Niet breed bekend
Uit het onderzoek blijkt dat een meerderheid van de (wijk)verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkondersteuners het begrip reablement in de zorg (nog) niet kende. Verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam in de wijkverpleging zijn vaker bekend met het begrip dan de praktijkondersteuners uit de huisartsenpraktijken. Zorgprofessionals zelf denken bij reablement vooral aan termen als het stimuleren van zelfredzaamheid, nemen van eigen regie, zelfmanagement, aansluiten bij de wensen van cliënten en persoonsgerichte zorg.
Als cliënten weigeren
Na uitleg te hebben gekregen over wat het inhoudt, heeft 81 procent van de ondervraagde zorgprofessionals een positieve houding ten opzichte van reablement. “Ruim driekwart van de ondervraagde zorgprofessionals voelt zich zeker over het eigen handelen bij het stimuleren van de zelfredzaamheid van thuiswonende cliënten. Het gaat daarbij om het stimuleren van het zelfstandig uitvoeren van bijvoorbeeld wassen en aankleden, maar ook het stimuleren van cliënten om gezamenlijk zorgdoelen op te stellen. Zorgprofessionals vinden het daarentegen lastig om de zelfredzaamheid te stimuleren als een cliënt weigert activiteiten zelf uit te voeren of als zij aan meer cliënten zorg moeten verlenen dan normaal”, stelt Nivel vast.
Maatschappelijke bewustwording
De ondervraagde zorgprofessionals willen dat er een breder maatschappelijk bewustzijn komt van het belang van zelfredzaamheid bij cliënten, naasten, huisartsen en ziekenhuisprofessionals. “Ze ervaren dat cliënten en naasten soms van hen verwachten dat zij alle zorgtaken overnemen, ook als een cliënt nog veel zelf kan. Dit vormt voor zorgprofessionals een belemmering om de zelfredzaamheid te stimuleren”, aldus Nivel.
Over het vragenlijstonderzoek
Voor dit onderzoek hebben in totaal 345 (wijk)verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en praktijkondersteuners een online vragenlijst ingevuld. Zij zijn, verspreid over het land, werkzaam in de wijkverpleging of huisartsenpraktijk. De ondervraagde zorgprofessionals zijn grotendeels deelnemer van het landelijke Panel Verpleging & Verzorging. Het onderzoek is uitgevoerd met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Lees op Nursing: Reablement in de wijk: ‘Cliënten zijn blij als ze weer regie hebben over hun leven’
Op zich is dit een mooie bevinding; we weten echter uit empirisch onderzoek in ziekenhuizen dat verpleegkundigen in ziekenhuizen ook positief staan ten opzichte van het ondersteunen van zelfmanagement maar daar in de praktijk veelal geen vorm aan kunnen geven. Precies argumenten als ‘de patient wil/kan het niet’ en ‘het kost teveel werk’ hoor je daar ook. In haar proefschrift heeft Susanne van Hooft daarom gepleit voor meer aandacht tijdens de opleiding voor de organisatorische vaardigheden die nodig zijn om zelfmanagement beter te ondersteunen.
Daar gaan we weer. Hetzelfde stokpaardje als bij de zorgtransitie in 2015; Zelfredzaamheid. Nee, het is echt geen bezuiniging hoor. En nu, in een tijd van meer en meer dementie, eenzaamheid, verwarden en zorgmijding. Bemoeizorg is er nodig!
Tevens heb ik weleens de gedachten dat zorgprofessionals, bijv. gemeentelijke wijkteams, zelf zelfredzamer moeten worden. In plaats van zorg uitbesteden aan allerlei dure organisaties buiten de deur.
Heerlijk om hier een batterij oud denken te zien ook in de reacties.
Dit terwijl zelfdenkende en zelf handelende mensen, vakmensen én zorgbehoeftigen echt heel veel meer kunnen en daar gelukkiger van worden zelfs leidend tot betere én goedkopere zorg!
Maar onze protocolisering en denken voor hen, dus inderdaad zorgen voor ook medewerkers, houdt ze klein en beperkt gericht op foutbeperking.
Maar gelukkig gaat de wal het schip keren, want het tekort aan personeel gaat ons dwingen tot meer autonomie voor zorgbieders en zorgvragers, zoals Loek de Winter een van de eerste vernieuwers van was in deze richting in onze doorgeslagen verzorgingsstaat en toenemend anderen in deze noodzakelijke en veel gezondere en maatschappelijker richting bewegen.
Dus heb hoop en ga er aan staan!
En zomaar een actueel voorbeeld in dezelfde Skipr!
https://www.skipr.nl/nieuws/transmuraal-zorgnetwerk-doorstaat-snelle-toets-met-project-zelfredzaamheid/?daily=1&utm_medium=email&utm_source=20240731%20skipr%20daily%20nieuwsbrief-daily&utm_campaign=NB_SKIPR&tid=TIDP3101550X7CF37AC19E7F49D4BB1D25DF3BA58753YI4