Nieuwe volumenormen dramatisch voor kleine ziekenhuizen

Beeld: blende11.photo/stock.adobe.com

Zo zit Ikazia in Rotterdam bij negen van de tien onderzochte behandelingen onder de volumenormen. Elkerliek in Helmond haalt acht van de tien normen niet, aldus NZa in het rapport ‘Volumes bij interventies met voorgestelde normen hoogcomplexe medisch specialistische zorg’. Ook St Jans Gasthuis in Weert, Anna Ziekenhuis (Eindhoven, Geldrop) en OLVG (Amsterdam) komen voor relatief veel behandelingen onder de toekomstige norm voor het aantal behandelingen per ziekenhuis per jaar.

Umc’s en STZ-ziekenhuizen

Umc’s halen bijna altijd de nieuwe normeringen: bij Amsterdam UMC voor 18 van de 20 behandelingen en bij Erasmus MC voor 18 van de 19 behandelingen. Ook Radboudumc, Maastricht UMC+ en LUMC zitten vaker dan gemiddeld boven de normen. Hetzelfde geldt voor enkele STZ-ziekenhuizen, bijvoorbeeld Catharina Ziekenhuis (Eindhoven) en Medisch Spectrum Twente.

Het NZa-rapport is het vervolg op het Integraal Zorgakkoord. Een van de IZA-afspraken was ‘optimalisatie van de medisch-specialistische zorg’. Er zouden minimumvolumenormen komen voor vijf oncologische aandoeningen (long, maag/slokdarm, pancreas, nier en hoofd/hals) en voor twee vaatchirurgische interventies.

Normen oncologie

Slechts bij drie van de twaalf oncologiebehandelingen op het terrein van hoofdhals, maag/slokdarm, long, nier en pancreas halen alle instellingen de nieuwe minimumnorm. Bij bijvoorbeeld resecties (verwijderingen) bij maag/slokdarm zit de helft van de zestien ziekenhuizen op de norm, voor resecties bij longkanker slechts 17 van de 42 ziekenhuizen. Bij ERCP (kijk-onderzoek pancreaskanker, 14.650 patiënten per jaar) bevindt twee derde van de 66 ziekenhuizen zich onder de norm.

Normen hartvaat

Voor vaatchirurgische interventies gaan twee nieuwe normen gelden. Voor slagaderverwijding (aorta aneurysma, 4100 patiënten per jaar) halen 18 van de 55 ziekenhuizen de toekomstige norm niet. Voor complexere chirurgie zitten er 10 van de 29 onder de norm. Voor vernauwing van halsslagaderen (carotislijden) hangen de uitkomsten sterk af van hoe snel de behandeling plaatsvindt. Als de interventie binnen een week of twee weken moet, halen respectievelijk slechts 1 en 24 van de 50 ziekenhuizen de norm.

De volumenormen zijn tot stand gekomen na veel overleg dat is geleid door Zorginstituut Nederland en FMS. Zij hebben gesproken met onder andere wetenschappers en specialisten uit de twee specialismen, ziekenhuizen, zorgverzekeraars, het ministerie van VWS en patiënten. Nu volgt overleg op regioniveau of deze uitkomsten aanleiding zijn om eventueel de normen aan te passen.

De NZa hanteert zeven regio’s, naar analogie van de zeven bestaande oncologieregio’s. Die indeling wordt ook gebruikt voor de vaatchirurgische interventies. De zeven regio’s gaan elk een ‘impactanalyse’ maken naar de gevolgen van de minimumnormen. Deze analyses geven inzicht in de (cascade)effecten door de herverdeling van interventies. De impactanalyses moeten volgens de NZa leiden tot een zo “evenwichtig en zorgvuldige mogelijke herverdeling van medisch specialistische zorg”.

Minimaal 50 behandelingen

Enkele volumenormen voor oncologie: voor resecties hoofd-halskanker minimaal 50 behandelingen per jaar per instelling, voor resecties maag/slokdarm wordt dat 75, voor long 60 (twee jaar na invoering van die norm moet dat naar minimaal 100), bij resecties pancreas 50 behandelingen en voor nierkanker (lokaal) wordt 75 de minimumnorm.

Voor hartvaat zijn twee belangrijke minimumnormen bepaald. De norm voor chirurgische behandelingen van aorta aneurysma is minimaal 50 interventies per instelling per jaar. Voor complexere endovasculaire ingrepen is de subnorm 15 interventies per instelling per jaar.