“Het knelt in de zorg”, stelt de NZa in een analyse van de wijze waarop de Zorgverzekeringswet (Zvw) in 2019 werd uitgevoerd. Eén van die knelpunten die de NZa noemt is de huisartsenzorg. In bepaalde regio’s is de toegankelijkheid niet langer vanzelfsprekend. Ook de wachttijden in de ggz blijven onverminderd hoog. Daarenboven zijn er sector-breed oplopende personeelstekorten.
COVID-19-uitbraak
De druk op de zorg zal volgens de NZa verder oplopen door de wereldwijde COVID-19-uitbraak. “Sommige ambities zullen (tijdelijk) onhaalbaar blijken en er kunnen andere prioriteiten worden gesteld”, aldus de NZa. “Zorgverzekeraars spelen een belangrijke rol om de zorg voor nu en na de crisis te borgen. Zij hebben onder meer een continuïteitsbijdrage voor zorgaanbieders ingesteld. Hoe het concreet zal lopen, is bij het publiceren van dit rapport nog niet bekend.”
Dit alles leidt de NZa tot de conclusie dat het anders moet. “Zorg moet waar mogelijk vervangen, verplaatst en voorkomen worden”, licht de NZa het adagium ‘de juist zorg op de juiste plek’ toe. “Er moet meer samengewerkt en geïnnoveerd worden – over de schotten heen.”
Meer inzet
Zorgverzekeraars spelen hierbij volgens de NZa een cruciale rol. “We verwachten meer inzet van zorgverzekeraars om de noodzakelijke veranderingen in de zorg op gang te brengen en te houden”, stelt de NZa. “Zij moeten de regie nemen, sturend optreden en gericht inkopen. Door samenwerking te zoeken met andere inkopers zoals gemeenten. Door samenwerking en coördinatie binnen de regio te stimuleren en faciliteren. En door zuinig te zijn in het belang van de premiebetaler, maar net zo belangrijk: investeren als de aanbieder zorg doelmatiger kan leveren.”
Sturen via inkoop
De NZa verwacht dat de zorgverzekeraars over dit soort onderwerpen concrete afspraken maken met de zorgaanbieders. “Contracten zijn een belangrijk sturingsinstrument binnen de zorg en we zien dat hierin verbeteringen nodig en mogelijk zijn”, constateert de NZa. Contracten horen over meer te gaan dan tarieven; de NZa wil “echte kwaliteitsafspraken over de zorg in de regio” zien, als ook differentiatie, het belonen van goede zorg en taakherschikking en substitutie.
Wachttijden
Een apart aandachtspunt bij zorginkoop horen wat de NZa betreft de wachttijden te zijn. Weliswaar laten de zorgverzekeraars over de hele linie meer inzet zien, maar dit is volgens de NZa nog niet voldoende. Zorgverzekeraars moeten concrete afspraken maken met zorgaanbieders over de aanpak van wachttijden. Daarbij is het van belang dat binnen zorgverzekeraars de afdelingen inkoop en bemiddeling meer contact met elkaar hebben. Ook ziet de NZa dat sommige zorgverzekeraars de effectiviteit van wachtlijstbemiddeling en de gemaakte afspraken met zorgaanbieders nog onvoldoende evalueren.
Onderzoek
De NZa kondigt aan op regionaal niveau scherper toe te gaan zien op de wachtlijstaanpak. Samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) onderzoekt de NZa momenteel voor de ggz welke verbeteringen mogelijk zijn. De nadruk hierbij ligt op regionale samenwerking. De NZa wil een soortgelijke aanpak in de medisch specialistische zorg en de wijkverpleging, meer in het bijzonder casemanagement dementie.
Faillissement
Zonder het faillissement van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen expliciet te noemen, roept de NZa zorgverzekeraars op om via een early warning system tijdig zicht te bieden op continuïteitsrisico’s van zorg, zodat patiënten niet worden overvallen door bijvoorbeeld een faillissement. Indien nodig moeten zorgverzekeraars verzekerden via zorgbemiddeling naar alternatieve zorgaanbieders geleiden.
Volgende stap
Als het om het bieden van keuze-informatie gaat verwacht de NZa een “volgende stap zetten” door informatie op zo’n manier aan te bieden dat dit het keuzeproces van verzekerden daadwerkelijk ondersteunt. Medio 2020 geeft de NZa hier verdere uitleg over. In het Samenvattend rapport Zorgverzekeringswet 2019 neemt de NZa opnieuw het aanbieden van op elkaar lijkende polissen op de korrel. “Voor het keuzeproces van de consument helpt het niet dat zorgverzekeringsconcerns (bijna) identieke polissen aanbieden voor uiteenlopende premies. Daardoor wordt de markt alleen maar minder transparant.”
De NZa is ook niet gelukkig met het feit dat sommige zorgverzekeraars hun premie na 12 november 2019 bekend hebben gemaakt. Dat is in het geval van nieuwe polissen niet tegen de regels, aldus de NZa, maar wel onwenselijk.
