© N_studio / stock.adobe.com
Zorgverzekeraars bieden door het jaarlijkse opzegrecht in de Zvw uitsluitend eenjarige polissen aan. Daardoor barst elk najaar weer de strijd om verzekerden los, waarbij zorgverzekeraars elkaar met verschillende basisverzekeringen op prijs en keuzevrijheid beconcurreren. Hoogleraren Erik Schut en Marko Varkevisser, assistent-professor Tim Benning, Pharos adjunct-directeur Lieke Boonen en gezondheidseconoom Rudy Douven onderzochten de wens onder verzekerden voor een meerjarige basisverzekering. De resultaten deelden zij in economievakblad ESB.
Voors en tegens
Een meerjarige polis biedt verschillende voordelen. Verzekerden krijgen bijvoorbeeld meer zekerheid over de hoogte van hun premie en het zorgaanbod en hoeven niet mee te doen aan het jaarlijkse overstapseizoen. Voor zorgverzekeraars kan de meerjarige polis een stimulans zijn om in preventie te investeren en betere kwaliteitsafspraken te maken met zorgaanbieders. Uit het rapport Naar een toekomstbestendig zorgstelsel uit 2020 blijkt verder dat meerjarige polissen zorguitgaven besparen.
Tegelijkertijd kleven er meerdere mogelijke nadelen aan een meerjarige basisverzekering. Zo zitten verzekerden bij ontevredenheid over de polisvoorwaarden of onvoorziene omstandigheden vast aan hun contract. Voor zorgverzekeraars is het vaststellen van de premie voor een meerjarige verzekering complexer dan voor een eenjarige polis. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) staat niet te springen om een meerjarige basisverzekering. In een brief in 2014 aan toenmalig VWS-minister Edith Schippers meldde de NZa dat een meerjarige polis geen zwaarwegende voordelen oplevert ten opzichte van de huidige situatie. Wel zag de zorgautoriteit in een flitspeiling dat zo’n 40 procent van de ondervraagde verzekerden interesse heeft in een meerjarige variant.
Draagvlak
Ook Benning, Boonen, Douven, Schut en Varkevisser onderzochten het draagvlak naar een meerjarig contract. Daarvoor hanteerden zij een keuze-experiment waarin 894 verzekerden meerdere malen een keuze maakten tussen een eenjarige en driejarige zorgverzekering. De onderzoekers keken hoe de premiehoogte, keuzevrijheid, preventieactiviteiten van verzekeraars en de aanwezigheid van wachtlijstbemiddeling de keuze voor een één- of meerjarige verzekering beïnvloedt.
Bij de meerjarige polis werd uitgegaan van een maandpremie tussen de 135 en 155 euro. Bij de eenjarige verzekering werd een realistische maandpremie van 140 euro gehanteerd. “Een aanzienlijk deel van de verzekerden is bereid een meerjarige polis af te sluiten”, aldus Varkevisser. Zo heeft 63 procent van de geënquêteerden bij een premie van 135 euro interesse in een driejarige polis. Zelfs bij een hogere premie van 155 euro heeft 36 procent voorkeur voor een driejarige verzekering. Naast de premiehoogte wegen de mate van keuzevrijheid in zorgaanbieders, wachtlijstbemiddeling en in mindere mate de inzet op preventie mee in het afsluiten van een één- of meerjarige basisverzekering.
Passende zorg
De meerjarige polis vergt volgens de onderzoekers een beperkte wetswijziging, namelijk de aanpassing van het jaarlijkse opzegrecht en het mogelijk maken van premiedifferentiatie op basis van de contractduur. “Uiteraard moet er wel rekening worden gehouden met een mogelijke afname van de concurrentiedruk op de verzekeringsmarkt voor eenjarige polissen als veel verzekerden voor een meerjarige polis zouden kiezen”, melden ze in ESB.
Daar tegenover staat de komst van nieuw concurrentie tussen polissen met verschillende looptijden. “Met de invoering van meerjarige zorgpolissen kan beter worden ingespeeld op de maatschappelijke en politieke wens om in de zorg sterker in te zetten op preventie en passende zorg, en op langdurige relationele contractrelaties tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders”, aldus de onderzoekers. “Al met al lijkt het, gelet op de uitkomsten van ons onderzoek, zeker het overwegen waard om meerjarige polissen mogelijk te maken.”
Meerjarige contracten zijn vooral in het voordeel van de zorgverzekeraars want ze leggen ook de tarieven vast voor meerdere jaren met de intentie om de OVA toe te passen. Een intentie kan ook inhouden dat het niet gebeurt, op intenties kun je geen sluitende begroting maken.
En als in de tussentijd de tarieven gaan stijgen kunnen ze je pinnen op dat je getekend hebt voor die tarieven van 2025. En passende zorg is gewoon een eufemisme voor het leveren van minder zorg en de preventie houdt in dat de patiënt wordt geacht meer zelfredzaam te zijn. Wat wel moet want je krijgt niet meer de zorg die nodig is.
Los van het feit of dit stelsel zijn langste tijd niet gehad heeft zou ik zeggen regel dit.
Weten de onderzoekers hoeveel % van de verzekerden van nature al langer bij een zorgverzekeraar zit? Wij zitten al jaren bij dezelfde.
Het zou wel eens goed kunnen zijn om de strategische ontwikkeling van de zorgverzekeraars in de gezondheids/zorgmarkt te onderzoeken. Door het schrappen van de restitutiepolis en de contracteer-onzekerheid wordt regionale monopolievorming versterkt. Voeg daaraan toe vermindering van de concurrentiedruk door het schrappen van het jaarlijks overstap-recht (hoe voorkom je dat er straks helemaal geen 1-jarige polissen te verkrijgen zijn). Zo zijn er nog wel meer ontwikkelingen die zelden in samenhang ter sprake komen.
De burgers betalen jaarlijks verplicht tientallen miljarden Euro’s premies aan private zorgverzekeraars, waardoor zij slechts heel indirect zeggenschap hebben over de besteding van die premies. Hiernaast hebben zorgverzekeraars via de zorgkantoren grote invloed op de besteding van nog een tientallen miljarden Euro’s aan gelden o.b.v. de wet langdurige zorg. Of zorgverzekeraars voldoende doen om de zorg goed (kwalitatief, efficiency) in de kopen kan je je afvragen. Dit kan je allemaal accepteren, maar dan zijn checks en balances in het systeem wel nodig. Schuiven we langzaam maar zeker niet een beetje ver door in de versterking van de machtspositie van de zorgverzekeraars? Is zo’n 3-jarige polis nu wel de hoogste prioriteit in het verbeteren van de financiering/besturing van ons zorgsysteem?