Ondeugdelijke financiering hindert samenwerking met sociaal domein

© doyata Getty Images iStock

Er bestaan onvoldoende mogelijkheden voor een structurele vorm van financiering van de samenwerking tussen het sociaal en medisch domein. Dat is de voornaamste conclusie uit een verkenning die is uitgevoerd door Pieter Hilhorst namens het Ben Sajet centrum en bureau EMMA.

Zorgpraktijk

Hilhorst hield vijf expertsessies met een brede vertegenwoordiging van betrokken partijen zoals bestaande samenwerkingsverbanden, professionals uit het sociaal en medisch domein, zorgverzekeraars, gemeenten, belangen- en koepelorganisaties.

Meer geld

Om de financiering te verbeteren, is structurele financiering nodig van samenwerkingsinitiatieven of gezamenlijke interventies die werken en meerwaarde hebben. Verder moeten er voldoende financiële middelen zijn voor het sociaal domein, dat is nu niet zo. Het doel is immers om een beweging van de zorg naar het sociaal domein te bewerkstelligen. Daarnaast moet er voldoende financiering komen voor niet-patiëntgebonden activiteiten zoals samenwerken, innoveren en leren van elkaar. De bestaande tarieven worden als te laag ervaren.

Wetsvoorstel DOS

Het wetsvoorstel Domeinoverstijgende Samenwerking (DOS) dat in de maak is, voorziet weliswaar in de mogelijkheid dat zorgkantoren samen met gemeenten en verzekeraars kunnen investeren in preventieve maatregelen in het sociaal domein en in domeinoverstijgende betalingen daarvoor. Het nadeel van het wetsvoorstel is dat het zich richt op Wlz-aanbieders. Aanbieders in het sociaal domein vallen buiten de scope.

Collectieve betaaltitel

Het verruimen van de mogelijkheden ten aanzien van een collectieve betaaltitel. Een betaaltitel voor het verlenen van collectieve zorg/ondersteuningsarrangementen voor aanbieders uit verschillende domeinen. Volgens de ondervraagden richt het systeem zich veelal op het verlenen van zorg of maatwerkvoorzieningen op individueel niveau op basis van een indicatiestelling. Dit bemoeilijkt het inzetten van collectieve arrangementen, bijvoorbeeld leefstijlbevordering van inwoners.

Populatiemanagement

Domeinoverstijgende bekostiging zou bij voorkeur moeten zijn gebaseerd op populatiemanagement. Dit houdt onder meer in dat de hulp en ondersteuning aan mensen wordt afgestemd op sociaal-demografische gegevens en prevalentiecijfers. De bekostiging is dan niet gericht op het financieren van prestaties, maar op de betreffende populatie.

Grensbudget

Er zou een grijs- of grensbudget moeten komen. Dat is een vrij te besteden budget dat ‘scharrelruimte’ biedt om te werken ongeacht het domein of sector van betrokken partijen. Bij een grensbudget wordt vanuit één systeem geld beschikbaar gesteld om over de grenzen van het eigen domein domeinoverstijgende zorg te verlenen. Bij een grijs budget wordt uit beide systemen financiën beschikbaar gesteld en samengevoegd tot een gezamenlijk budget.

Rol financiers

Verder is benoemd dat de rol van financiers moet veranderen. Deze is nu toch veelal gericht geweest op het inkopen van zorg waarbij rechtmatigheid, rendement en het drukken van de kosten veelal leidende principes zijn. Deze rol zou zich meer moeten richten op het stimuleren van de samenwerking.