De schrijnende situatie van Brandon, een jongen met een verstandelijke beperking die regelmatig en langdurig met een tuigje aan de muur van zijn kamer werd gefixeerd, leidde in 2011 tot de oprichting van de Denktank Complexe Zorg. “De Denktank kreeg als opdracht om situaties zoals die van Brandon te analyseren en aanbevelingen te doen over de vraag hoe zorg zó te verlenen dat vrijheidsbeperking vermeden of in elk geval ook weer snel afgebouwd kan worden”, aldus professor Petri Embregts van de AWVB.
Onvrijwillige zorg
Onderzoek is samenwerking met het Amsterdam UMC wijst uit dat onvrijwillige zorg bij mensen met een verstandelijke beperking vaak voorkomt. Op basis van de onderzoeksresultaten werd in samenwerking met de zorgpartners van de AWVB een website over onvrijwillige zorg ontwikkeld. Twee aangesloten zorgorganisaties testten een prototype van Het Wegingskader Cliëntperspectief. Op basis van hun ervaringen is de website aangepast.
Wegingskader
Met de tool kunnen zorgprofessionals samen met hun collega’s een afweging maken in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, dementie of een andere hersenaandoening. Het wegingskader stelt vragen als: Hoe kun je dit perspectief meewegen bij de zorg die je biedt? Wat wil de cliënt zelf? Wat is de reden van bepaald gedrag? En hoe kun je de eigen regie van de cliënt vergroten?
Het hulpmiddel bepaalt niet welke zorg een zorgprofessional moet inzetten. “De tool is nadrukkelijk géén checklist, maar een stimulans voor zorgprofessionals om zich aan de hand van vragen te verplaatsen in het perspectief van de cliënt. Op die manier kunnen ze bewust een afweging maken over de te verlenen zorg en ondersteuning”, aldus Embregts.
Implementatie
De ervaringen met de tool zijn volgens Embregts positief. “Zorgprofessionals geven aan zich meer bewust te zijn van en zich te verplaatsten in het cliëntperspectief.” Voor mensen met een verstandelijke beperking die zichzelf niet verbaal kunnen uiten, kan deze tool ervoor zorgen dat zij door hun gedrag – en de interpretatie daarvan door zorgprofessionals – meer eigen regie krijgen. Daarnaast zien zorgpartners van de academische werkplaats diverse mogelijkheden om met de tool te werken. “Bijvoorbeeld tijdens trainingen over onvrijwillige zorg, zowel voor nieuwe medewerkers als huidige medewerkers, maar ook tijdens casusbesprekingen en als hulpmiddel voor gesprekken met het netwerk.”
In samenwerking met de Academische Werkplaats Viveon vindt momenteel onderzoek plaats naar het implementeren van de tool en het effect ervan.
