“Als je kijkt naar hoe zorgverzekeraars met ziekenhuizen onderhandelen, dan is er relatief weinig transparantie in de kosten”, zegt Bennemeer over de gemankeerde marktwerking in de zorg. “Het zijn nog steeds totaal-deals die je sluit. Toen ik bij Bernhoven kwam, waren de afspraken van het jaar ervoor niet eens beklonken, laat staan dat er over kwaliteit werd gesproken. In mijn oude wereld is zoiets ondenkbaar.”
Geen koekjesfabriek
Na jarenlang als leidinggevende werkzaam te zijn geweest in de voedingsmiddelenindustrie, maakte Bennemeer in 2011 de overstap naar de zorg. Dat een ziekenhuis geen koekjesfabriek is, kon Bennemeer al snel beamen, zij het om andere reden dan de bedenkers van deze veelgehoorde governance-wijsheid waarschijnlijk bedoelden. “Wat me opviel was hoe makkelijk het was om omzetgroei te realiseren. In het bedrijfsleven moest ik jagen door middel van innovatie en kwaliteitsverbetering. In een ziekenhuis kun je gewoon aan de volumeknop draaien. Dat vond ik echt shockerend.”
Boek De Ingreep
Bennemeer heeft zijn ervaringen als ziekenhuisbestuurder treffend opgetekend in het zojuist verschenen boek ‘De Ingreep – Hoe een buitenstaander het ziekenhuis beter maakte’. Kort gezegd kwam deze ‘ingreep’ neer op een transitie van volumegedreven productie naar een model van zinnige zorg. In ruil voor een vijfjarencontract verplichtten Bernhoven zich om het zorgvolume met tien procent terug te brengen.
“Gaandeweg groeide bij mij het gevoel dat het zo niet kan, groei in de zorg is eindig, dat kun je als maatschappij niet volhouden”, zegt Bennemeer nu. “Ik had een aha-moment na het lezen van artikel in de British Medical Journal. Daarin stond dat de helft van de drieduizend meest voorkomende behandelingen niet heel zinvol zijn. Dus ik dacht als we daar nu eens mee gaan stoppen, dan doen we het goed voor de patiënt en de samenleving.”
Stoppen met onzinnige zorg
Voor vernieuwers is het is ook een prettige wetenschap dat ‘er lucht in het systeem zit’. “Veel bestuurders klagen dat ze hun volledige productie niet vergoed krijgen. Als dat zo is, kun je gemakkelijk stoppen met onzinnige zorg en nog steeds leveren wat nodig is”, aldus Bennemeer. “Maar de sector is gebaat bij groei, want groei is een gemakkelijke manier om geen ingewikkelde ingrepen te hoeven plegen.”
Al was het voor Bennemeer misschien al snel duidelijk dat ‘minder’ in de zorg juist ‘meer’ is, daar moest hij – zo laat De Ingreep levendig zien – verschillende geledingen binnen Bernhoven nog wel van zien te overtuigen, want stelde hij de toekomst van het ziekenhuis niet in de waagschaal? Spannend als ze mogen zijn, volgens Bennemeer zijn keuzes in de ziekenhuiszorg onvermijdelijk, dus is het beter om zelf aan de bal te zijn. “Als het over acute zorg gaat, halen de meeste ziekenhuizen de minimale schaal niet, dus daar moet sowieso geconsolideerd worden willen we kwaliteit en continuïteit van zorg kunnen waarborgen. Het heeft ook geen zin om tachtig ziekenhuizen te hebben die allemaal hetzelfde profiel hebben. Sommigen dingen hoef je maar op een paar plekken te doen. Dus je moet durven kiezen. Als je niet vanuit eigen kracht kunt acteren heb je eigenlijk geen bestaansrecht.”
Cijfers Bernhoven
Wie naar de Bernhoven-jaarverslagen over de jaren heen kijkt, vraagt zich of en waar het ‘less is more’ in de cijfers is terug te zien. Bij Bennemeers komst draaide Bernhoven zo’n 150 miljoen euro op jaarbasis, zeven jaar later was dat circa 200 miljoen. “In 2011 waren de artsen nog niet in loondienst”, legt Bennemeer uit. “Op het moment dat ze wel in loondienst kwamen, werd hun honorarium opgeteld bij de inkomsten van het ziekenhuis, dus dat vertekent. De grote besparing zit op de omzet in DOT’s.” Dit neemt niet weg dat er in het veld nog weleens wordt gemonkeld dat Bernhoven een paradepaardje van de zorgverzekeraars was dat vooral niet mocht struikelen en dus comfortabele financiële stootkussens meekreeg. “Het grootste deel van de omzet was door de zorgverzekeraars meerjarig geborgd, dus we hadden de middelen om de transitie te bekostigen. Maar de transitie was geen idee van de zorgverzekeraars. Die hebben we zelf geïnitieerd. Wij waren misschien het eerste ziekenhuis dat meerjarenafspraken maakte, maar daarna zijn veel ziekenhuizen in de gelegenheid gekomen om hetzelfde te doen. Ik daag iedereen met een goed idee uit om het beter te doen.”
Lees ook: Bennemeer: transitie is meer een kwestie van cultuur dan geld
‘De Ingreep – Hoe een buitenstaander het ziekenhuis beter maakte’ is verkrijgbaar in de BSL Shop.
De uitkomsten van deze exercitie kunnen als mooie spiegel dienen voor anderen!
Jaap Maljer’s ‘In de Zorg is Alles Anders’ van vorige eeuw klinkt hier nog steeds door. Zo zal Bennemeer dat vast ook ervaren hebben, na de koekjeswereld.
Bennemeer ging hier mee om: transformatie is immers vooral cultuur, en in gezonde organisaties is efficiency winst een resultaat van knapper werken, en niet van financien belangrijker vinden dan de inhoud. Dat laatste is de snelste weg naar de ondergang, namelijk korte termijn financieel succes ten koste van lange termijn kwaliteit.
Bennemeer’s resultaten qua organisatie als nieuwe standaard voor anderen om weer te verbeteren? Dán komen wij in kleine stappen steeds verder!
Wat een prachtige en nuttige podcast met Peter Bennemeer. Goed dat hij zijn (ik denk juiste)visie op zaken zo wil delen. Wat mij tegen valt (en naar mijn mening de intentie van Peter Bennemeer niet goed weer geeft) is de titel van het stukje van van Philip van de Poel. Peter Bennemeer geeft expliciet in het begin aan voorstander te zijn van gereguleerde marktwerking. De titel ‘markwerking in de zorg werkt niet’ dekt dus niet de lading van de podcast en is ook beslist niet de rode draad van het verhaal van Bennemeer. Juist de blik van de buitenstaander (Bennemeer) die vanuit het bedrijfsleven zijn kennis en expertise gebruikt om de zorg te verbeteren maakt Peter Bennemeer interessant en effectief in wat hij heeft gedaan. Zijn oplossingen sluiten juist wel aan bij marktwerking en optimalisatie om de zorg(kwaliteit)/patiëntenzorg te verbeteren. Laat dit soort ’titels’ dus liever achterwege zou ik zeggen want deze vlag dekt de lading niet. Integendeel. Jan Willem Thissen
Klinkt goed. Hebben verpleegkundigen ook aan de beslistafel gezeten?