© PIKSEL / Getty Images / iStock
De vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, Verenso, en de LHV willen dat dit punt een plek krijgt in het door het kabinet aangekondigde ‘hoofdlijnenakkoord ouderenzorg’. Op woensdag 16 oktober is er een debat over de ouderenzorg met VWS-minister Fleur Agema en staatssecretaris Vicky Maeijer van Langdurige Zorg.
Geen Wlz-indicaties thuis
De inzet van de LHV is dat ’thuis’ gebruik wordt gemaakt van zorg vanuit de Zorgverzekeringswet. “We willen dat zolang mensen thuis wonen, ze geen Wlz-indicatie krijgen. Dat betekent niet dat ouderen thuis geen zorg meer kunnen krijgen, maar wel dat de zorg die ze krijgen gefinancierd wordt vanuit de Zorgverzekeringswet. Zo kan de wijkzorg en de inzet van de specialist ouderengeneeskunde bekostigd worden vanuit de Zorgverzekeringwet. Pas als mensen geclusterd gaan wonen, bijvoorbeeld in een verpleeghuis of in een kleinschalige geclusterde woonvorm, gaan ze gebruikmaken van zorg bekostigd uit de Wet langdurige zorg en krijgen ze een Wlz-indicatie. Nu worden geclusterde woonvormen ook als thuis gezien, dat willen we niet meer.”
Minder efficiënt
De LHV en Verenso halen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aan, die stelt dat verduidelijking van de begrippen ‘thuis’, ‘geclusterd’ en ‘ongeclusterde’ woningen beter moet omdat de inzet van schaarse verpleging voor intensieve zorg vanuit de Wet langdurige zorg in de eigen woonomgeving van de patiënt minder efficiënt is dan wanneer deze zorg in geclusterde settings wordt ingezet.
Opmars VPT
Het Volledig Pakket Thuis (VPT) wordt vanuit de Wet Langdurige zorg gefinancierd en ook verleend als mensen thuis wonen. het VPT is juist bezig aan een enorme opmars (plus 18,5 procent in 2023) in de ouderenzorgsector. De NZa noemt als redenen hiervoor dat het VPT een aantrekkelijkere financieringsvorm is dan het Modulair Pakket Thuis (MPT) omdat de vergoeding hoger is. Ook is er meer flexibiliteit binnen het VPT en de administratieve en verantwoordingslasten zijn lager. In de ‘Verkenning aansluiting bekostiging MPT (Wet langdurige zorg) op de wijkverpleging (Zorgverzekeringswet)’ van de NZa staat: “We zien dan ook gedragingen in de sector om de cliënt te verleiden om te kiezen voor het VPT in plaats van het MPT, zoals het betalen van vergoedingen aan de cliënt in plaats van het leveren van een maaltijd binnen het VPT. De NZa vindt deze betalingen aan de cliënt in ruil voor het afzien van de maaltijd onwenselijk”, aldus de persvoorlichter van de LHV.
Eigen bijdrage
LHV en Verenso vinden dat een Wlz-indicatie in de eigen omgeving niet werkt, omdat de zorg thuis daarmee niet ineens beter is. “Sterker nog, cliënten ervaren dat vaak als slechter omdat er veel wordt gewezen op de Wlz-indicatie en er daarmee bijvoorbeeld nog maar lastig zaken via de gemeente geregeld kunnen worden”, verklaart de persvoorlichter. “Ook moeten ze soms wisselen van hun vertrouwde zorgorganisatie als die geen contract heeft voor Wet langdurige zorg. En er is sprake van een eigen bijdrage die niet uit te leggen valt. Veel onduidelijkheid dus voor zowel patiënt als professional. Dat voorkom je als de Wlz-indicatie pas ingaat bij het het inhuizen in de geclusterde woonvorm.”
Specialist als regiebehandelaar
De LHV en Verenso roepen het kabinet daarnaast op om werk te maken van de inzet van de specialist ouderengeneeskunde als regiebehandelaar, ook buiten het verpleeghuis. Voor het overnemen van regie in de eerste lijn door de specialist ouderengeneeskunde is nog geen betaaltitel. “Bovendien kopen zorgverzekeraars de zorg als medebehandelaar via trajectbekostiging – een nieuwe betaaltitel per 1 januari 2025 – nog niet in, terwijl dit met de toenemende vergrijzing zo belangrijk is”, aldus de LHV en Verenso.
Regulatie
De LHV en Verenso vinden ook dat kleinschalige woonvoorzieningen gereguleerd moeten worden, zoals dat ook gebeurt bij verpleeghuizen. Omdat kleinschalige woonvoorzieningen nu geen vergunning hoeven te hebben, kunnen zorgkantoren en verzekeraars geen controle uitoefenen.
Hoe zit het dan met klanten die op een wachtlijst staan voor een verpleeghuis, Die gaan automatisch over naar de WLZ als er een indicatie is afgegeven?
Het hoofdargument van Verenso en LHV klopt niet. Wij voeren deze vorm van VPT-zorg in de thuissituatie al vele jaren uit; dit gebeurt op dezelfde urennorm als geclusterde (intramurale) verpleeghuiszorg. De efficientie is dezelfde. Verklaring: in de thuissituatie helpt de familie of anderemantelzorgers mee.
Als deze langdurige zorg terug zou gaan naar de Zorgverzekeringswet ontstaat er vanuit verzekeringsperspectief een vreemde figuur en wordt er geen eigen bijdrage meer geheven; is dat fair ?
“Soort bij soort”, eerst de “noemer van de breuk” en dan de schaarse ouderengeneeskundigen op de teller? Bedrijfskundig denken blijkt dokters niet vreemd. Echter, de kalenderleeftijd als basis voor deze “noemer” is geen basis voor geneeskundig of verpleegkundig werk. De “functionele leeftijd” en de “actuele zorgbehoefte” geven iets meer houvast. Het onnatuurlijk “bijeenvegen” van ouderen en dus het aantal contacten vooral ook beperken tot leeftijdgenoten is geen optimaal leefklimaat tot “erbij horen”. De “vitaliteit en de eigen wens” samen met het actueel vermogen tot zelfregie lijkt mij meer richtinggevend. Het voelt weinig “persoonsgericht” dit voorstel van de landelijke vereniging van huisartsen en die van ouderengeneeskundigen. De Wet BIG is ook hun basis en daarin staat de persoonsgerichte professionele zorg centraal, toch? Zeker in de 1e lijn moet dat toch nog kunnen?