Na ruim anderhalf jaar is duidelijk dat de covid-19-crisis een brede en indringende maatschappelijke impact heeft en een enorme druk legt op de (reguliere) gezondheidszorg. Goede voorbereiding voorkomt volgens de WRR en KNAW dat overheid en samenleving ad hoc belangrijke besluiten moeten nemen.
Handvatten
De WRR en de KNAW vinden dat de overheid moet anticiperen op verschillen in de toekomst en schetsen daarvoor vijf scenario’s. Deze bieden handvatten bij de ontwikkeling van een samenhangende beleidsstrategie voor de omgang met de covid-19-pandemie.
Vijf scenario’s
Scenario 1 – Terug naar normaal: covid-19 wordt wereldwijd uitgebannen.
Scenario 2 – Griep+: covid-19 wordt endemisch met terugkerende, seizoensgebonden oplevingen. Dit geeft nieuwe beleidsopgaven zoals seizoensgebonden opschaling van de zorgcapaciteit.
Scenario 3 – Externe dreiging: In Nederland en de meeste Europese landen is het virus onder controle, maar in andere landen blijft de infectiegraad hoog en muteert het virus tot nieuwe gevaarlijke varianten. Onregelmatige, tijdelijke opschaling van de zorgcapaciteit is nodig bij uitbraken.
Scenario 4 – Continue strijd: covid-19 blijft een serieuze bedreiging. Vaccins werken slechts tijdelijk, er ontstaan nieuwe varianten die aan vaccins ontsnappen. Beleidsmakers zullen lastige afwegingen moeten maken tussen de covid-19-zorg en andere maatschappelijke doelen.
Scenario 5 – Worst case: covid-19 wordt dodelijker. De pandemie eist jaarlijks meer slachtoffers en blijft wereldwijd circuleren.
Overleven
Het zwaartepunt in het laatste scenario ligt volgens de WRR en KNAW op ‘overleven’ en vraagt om keuzes binnen de zorg, economie en samenleving. De samenleving en de economie maken een lange periode van ernstige ontwrichting door, zowel in Nederland als daarbuiten.
Herstel
De scenario’s laten zien dat afhankelijk van het verloop van de pandemie er ruimte is voor herstel. Dat vraagt van overheid en samenleving om anticipatie en zorgvuldig navigeren tussen crisisbestrijding en bestaande langetermijnbeleidsopgaven.
