H&V Journal 12/2013, Teamwork © FredFroese / iStock.com
De spelregels voor palliatieve zorg zijn niet altijd helder. Met name de wens om individueel maatwerk te leveren heeft de regels rond palliatieve zorg onnodig complex gemaakt. Daarbij kunnen bestaande regels optimale palliatieve zorg in de weg zitten. Dat blijkt uit een analyse van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
Door dit alles is vaak niet duidelijk wat wel en niet onder palliatieve zorg valt en wat wel en niet vergoed wordt. Toch behoort palliatieve zorg in Nederland volgens de NZa internationaal tot de koplopers. Zowel de beschikbaarheid als kwaliteit is in het algemeen op orde. “Maar dit betekent niet dat we er al zijn: er zijn mogelijkheden om de kwaliteit van de palliatieve zorg te verbeteren door de zorg rond de patiënt anders te organiseren”, constateert de NZa. “Met name maatwerk komt nogal eens in het gedrang.”
In Nederland doen jaarlijks ruim 100 duizend mensen een beroep op palliatieve zorg. Ongeveer een derde van hen sterft thuis of in een verzorgings- of verpleeghuis, een kwart in een ziekenhuis en 6 procent in een hospice of andere voorziening. Om palliatieve zorg te bevorderen heeft VWS het Nationaal Programma Palliatieve zorg (NPPZ) in het leven geroepen, waarvoor tot 2020 jaarlijks 8,5 miljoen euro beschikbaar is.
Signalen
Hoewel palliatieve zorg steeds meer ingeburgerd raakt, wordt het als een gecompliceerd onderwerp ervaren, aldus de NZa. Veel burgers weten niet wat palliatieve zorg voor hen kan betekenen. Ook hebben niet alle zorgverleners voldoende kennis om de patiënt optimaal te begeleiden. Een hinderpaal zijn de complexe en soms strijdige regels rond palliatieve zorg. In het kader van het onderzoek is de NZa 35 signalen nagelopen.
Domeinen
Eén van de problemen zit in de verdeling over verschillende wettelijke regimes. Kwalitatief hoogstaande palliatieve zorg is domein-overschrijdend en vraagt om samenwerking tussen generalistische en specialistische zorgverleners. In de bekostiging zijn mogelijkheden geschapen om dit mogelijk te maken. Zorg op maat is het uitgangspunt: de bekostiging kan zowel uit Zvw als Wlz en is volgend in plaats van leidend.
Toch ging meer dan een kwart van de signalen over knelpunten tussen de verschillende wettelijke regimes. Vooral rond recent uit de Wlz naar de Zvw overgehevelde voorzieningen als wijkverpleging en eerstelijnsverblijf zijn vragen. Daarnaast springt het verschil tussen de eigen bijdrage in de Wlz en het jaarlijks eigen risico in de Zvw in het oog.
Een ander knelpunt ligt in de huidige financieringsarrangementen. Zo kan in de medisch-specialistische zorg de inzet van het palliatief team regelmatig niet vergoed worden. Volgens de NZa is hier een algemeen geldende dbc-regel onbedoeld spelbreker. Per 1 januari 2018 past de NZa deze aan.
Ook zaken doen met het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) wordt blijkens de inventarisatie van de NZa geregeld als een administratieve last ervaren. De NZa stelt daarom voor om de indicatieregels te vereenvoudigen.
Ronde tafels
Om de regelgeving rond indicatiestelling en financiering verder te stroomlijnen en samenwerking te bevorderen houdt de NZa op korte termijn ronde tafelgesprekken met experts, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Het demissionaire kabinet draagt een steentje bij door het praktijkteam palliatieve zorg voort te zetten, zo maakte demissionair staatssecretaris Van Rijn op 11 juli bekend. Dit praktijkteam bestaat uit vertegenwoordigers van het ministerie van VWS, verzekeraars, netwerken palliatieve zorg, het CIZ en diverse mensen die werken in de dagelijkse praktijk van deze zorg. Samen proberen praktische knelpunten op te lossen.
