Concept for juggling priorities, 5 balls being thrown by pair of hands over white blurred motion on balls Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
De Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’en) kampen met een groeiend personeelstekort, waardoor de formatie voor sommige taken onder de veldnorm ligt. Mede hierdoor staat de uitvoering van nieuwe taken in het sociaal domein onder druk. Een bijkomend risico is dat de GGD’en onvoldoende toegerust zijn voor eventuele opschaling bij calamiteiten.
Eén en ander blijkt uit het rapport ‘Gezondheid borgen – een eerste inzicht in de staat van de GGD’en’ van koepelorganisatie GGD GHOR Nederland. Door de beperkte formatie worden proactieve taken vaak niet of slechts in beperkte mate uitgevoerd. Dit geldt met name voor infectieziektebestrijding en medische milieukunde.
Ook vinden GGD’en het lastig om de voorbereiding op nieuwe ontwikkelingen en risico’s optimaal te organiseren. Voorts bestaat het risico dat het tekort doorwerkt op de reactieve taken. Een bijkomend risico is dat de GGD’en onvoldoende toegerust zijn voor eventuele opschaling bij calamiteiten.
Het probleem wordt versterkt door de geringe instroom in de opleidingen. De aanwas van opgeleide professionals is op dit moment te klein om de verwachte uitstroom door pensionering op te kunnen vangen. Voor een deel van de GGD’en, met name in de meer perifeer gelegen gebieden en de kleinere GGD’en, is het nu al moeilijk om artsen aan te trekken.
Van oudsher houden GGD’en zich bezig met onder meer jeugdgezondheidszorg, het rijksvaccinatieprogramma, epidemiologie, gezondheidsvoorlichting, openbare geestelijke gezondheidszorg en infectieziektebestrijding. Ook geven de GGD ‘en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen.
Nieuwe taken
Met de overheveling van rijkstaken naar de gemeenten breidt het takenpakket van de GGD’en flink uit. Ook de uitvoering van deze nieuwe taken staat blijkens het rapport van GGD GHOR Nederland flink onder druk. De koepel wijst in dit verband op de diffuse bestuurlijke context. Zo is het niet altijd duidelijk tot hoever de rijksverantwoordelijkheid reikt. Ook is onduidelijk hoe beperkt of ruim de gemeenten en GGD’en de taken kunnen interpreteren die aan hen zijn toebedeeld
Bijkomend probleem is dat individuele gemeenten zich soms geen eigenaar voelen van het dossier publieke gezondheid. Daardoor dreigt de aansturing diffuus te worden en komt de effectiviteit van de publieke gezondheid in het geding.
Veldnormen
Ook doet zich het ontbreken van veldnormen voelen. GGD GHOR erkent dat dit in het licht van de transitie een moeilijke kwestie is. Voor publieke gezondheid en veiligheid is er enerzijds sprake van schaalvergroting in de organisatie van taken (infectieziektebestrijding), anderzijds van schaalverkleining (wijkgerichte inzet JGZ). Daarnaast is er zowel een beweging naar uniformering (medisch specialistische taken), als naar differentiatie (gezondheidsbevordering en leefstijl) gaande. GGD GHOR pleit daarom voor nadere afspraken over waar veldnormen en uniformiteit wel of niet nodig zijn.
Informatiesystemen
GGD GHOR is ook kritisch over de informatiepositie van de directeur publieke gezondheidszorg. Zo is bijvoorbeeld niet geborgd dat de DPG kan beschikken over data van bijvoorbeeld de jeugdgezondheidszorg (JGZ) en de openbare GGZ (zoals Veilig Thuis) wanneer deze geen onderdeel uitmaken van de GGD-organisatie. Daardoor worden de GGD’en niet optimaal ingezet bij begeleiding van bijvoorbeeld ouderen en psychisch kwetsbare inwoners. “Real time informatie en de beschikbaarheid van big data zijn belangrijk voor de beleidsontwikkeling en nodig om de gemeentelijke aanpak te optimaliseren”, aldus GGD GHOR. “Dat vraagt om een investering in nieuwe informatiesystemen.”
.
