De zorgkosten lopen jaarlijks met 4 á 5 procent op. In 2014 wordt 4 procent van het nationaal inkomen uitgegeven aan zorg. De kosten drukken is onvermijdelijk. Wie zet het mes waarin? Daarover debatteerden politici maandagavond tijdens het BNR Zorgdebat in politiek centrum Den Haag onder leiding van Harmke Pijpers.
Renske Leijten (SP), Lea Bouwmeester (PvdA), Pia Dijkstra (D66), Hanke Bruins Slot (CDA), Linda Voortman (Groen Links) en Anne Mulder (VVD) kruisen de degens tijdens het Grote BNR Zorgdebat. Maar met concrete oplossingen en antwoorden komen de politici nog niet. Andere genodigde waren Frank de Grave, voorzitter van de Orde van Medisch Specialisten en Eerste Kamerlid voor de VVD, en Ab Klink, hoogleraar Zorg, arbeid en politieke sturing aan de Vrije Universiteit. Klink, die per ongeluk naar de gebruikelijke locatie van het debat in Utrecht was afgereisd, kreeg via improvisatie spreektijd vanaf die locatie.
Verhoging eigen bijdrage
Pijpers trapte de discussie af door de verhoging van de eigen bijdrage van 220 naar 350 euro aan de kaak te stellen. In het begrotingsakkoord van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie is afgesproken het eigen risico in de zorg van 220 naar 350 euro te verhogen. Voormalig minister Ab Klink ziet de verhoging van het eigen risico niet als oplossing. Als voorbeeld noemt hij Zweden en Duitsland die enorme verschillen in artsenbezoeken op jaarbasis hebben. Zweden gemiddeld twee per inwoner, tegenover Duitsland acht. Een proef met het ophogen van het eigen risico in Duitsland is volgens hem mislukt; het maakte weinig verschil. Maatvoering is volgens Klink van groot belang. Er kan anders een tweedeling ontstaan; degenen die het zich kunnen veroorloven krijgen zorg terwijl mensen die het niet kunnen betalen zorg gaan mijden. Voorkomen moet worden dat mensen met chronische aandoeningen zorg gaan mijden. “Zij ontwikkelen dan complicaties en zijn op termijn duurder uit. Op moment dat je drempels opbouwt, ben je uiteindelijk dief van je eigen portemonnee.” In plaats daarvan stelt Klink voor de zorg te verbeteren. Zo kan therapietrouw complicaties verminderen. Goed luisteren naar patiënt voorkomt onnodige behandelingen. En initiatieven die de zorg verbeteren kunnen leiden tot kostenbesparingen. Deze moeten vanuit de sector zelf komen, vindt Klink. En hieromheen moet de politiek een agenda formeren.
Volgens Klink werkt het verhogen van het eigen risico niet. Anne Mulder (VVD-fractie Tweede Kamer) weerspreekt dit: “Volgens het CPB wel.” Meer wil hij hier nu niet over kwijt: “Op 6 juli komt verkiezingsprogramma uit, ik wil hier niet op vooruitlopen. Daarin staat ons voorstel om de kosten te drukken.” Voor Hanke Bruins Slot, Tweede Kamerlid CDA is de verhoging naar 350 euro op dit moment voldoende. “We moeten kijken naar andere oplossingen; meer zorg in buurt, meer preventie en meer zorg in de eerste lijn.” Renske Leijten (SP) pleit voor drempelvrije zorg. Het is aan de arts of zorg nodig is en doorverwijzing nodig is. Het al dan niet overvragen van zorg moet de arts bepalen. Dit moet je niet via verhogen eigen risico willen voorkomen. Je straft iemand omdat ie ziek is. Dat is niet eerlijk.” Linda Voortman (Tweede Kamerlid Groen Links) zegt dat haar partij een inkomensafhankelijk eigen risico wil; daarbij worden de laagste inkomens gecompenseerd via zorgtoeslag. Lea Bouwmeester (PvdA) wil het inkomensafhankelijk maken; de breedste schouders dragen zwaarste lasten.
Huisartsenakkoord
Het vrijdag bereikte akkoord tussen de huisartsen en minister Schippers moet op termijn ook de kosten drukken. Huisartsen en wijkverpleegkundigen gaan meer doen, ziekenhuizen minder. Daarom steekt Groen Links hier veel energie in, zegt Linda Voortman; de zorg dichterbij en goedkoper. Volgens Pia Dijkstra (D66) moeten zorgverzekeraars de regierol op zich nemen en toezien dat wat er in eerste lijn behandeld worden, niet alsnog ook in de tweede lijn wordt gecontracteerd. Het CDA wil een gezamenlijke pot. Hanke Bruins Slot: “De eerste lijn en tweede lijn zouden goed moeten samenwerken en gezamenlijk bezien hoe de zorg daar georganiseerd wordt waar het het minst kost. Beter verrichtingen doen bij een psycholoog dan bij dure instelling bijvoorbeeld.” De PvdA is voorstander van regionale basiszorg omdat dat tot betere zorg zou leiden.
Medisch specialisten
De politiek wil de kosten ook drukken door medisch specialisten te laten inleveren. Volgens Frank de Grave, voorzitter orde van medisch specialisten, is de onrust onder medisch specialisten toegenomen. Zo is de Kunduz-coalitie overeen gekomen dat arts assistenten zelf 15.000 euro meebetalen aan hun opleiding. Volgens De Grave is de betrouwbaarheid van de politiek in het geding. Nog geen anderhalf jaar geleden is een convenant afgesproken waarbij de medisch specialisten 19 procent hebben ingeleverd. Nu begint alles weer van vooraf aan, stelt De Grave.
Volgens De Grave voelen medisch specialisten zich niet gewaardeerd: men hoort alleen dat er verkwist wordt in tweede lijn, ze worden neergezet als graaiers. De Nederlandse specialisten hebben volgens hem het laagste aantal verrichtingen in Europa, dus ze zijn juist zeer efficiënt.
