In het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg, dat twee jaar geleden verscheen, is kwaliteit van leven nadrukkelijk individueel gedefinieerd. “In de verpleeghuiszorg is de cliënt als mens altijd het vertrekpunt”, zo valt te lezen. “Iemand met een zorgbehoefte is vooral iemand met een eigen geschiedenis, een eigen toekomst, eigen doelen, eigen context en eigen naaste(n). En niet uitsluitend een anonieme cliënt, patiënt of bewoner in een zorgorganisatie.”
Houvast
De vraag is wat de uitgangspunt betekent voor het interne toezicht. Oftewel: hoe kunnen raden van toezicht bijdragen aan de centrale doelstelling om persoonsgerichte zorg te leveren? Het Kwaliteitskader zelf biedt de toezichthouder in dit opzicht weinig houvast. Reden voor de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en welzijn (NVTZ) en kenniscentrum Vilans, als uitvoerder van het programma ‘Waardigheid en trots op locatie’, om een expertpanel om tips, inzichten en ervaringen te vragen. Het resultaat is de ‘Reisgids voor toezichthouders bij het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg ’.
Praktisch
“De reisgids is een mooi overzicht, met praktische aanbevelingen over hoe je met als raad van toezicht zo goed mogelijk kan bijdragen aan het streven naar persoonsgerichte zorg”, zegt NVTZ-voorzitter Aad Koster. “Aan de hand van dit stuk kun je als toezichthouder allerlei onderwerpen bespreken; onderling, met de bestuurder en met mensen uit de organisatie, om zo meer feeling te krijgen met wat persoonsgerichte zorg in de praktijk betekent.”
Instrumenteel
“Voorheen kwam je als raad van toezicht één keer in de twee maanden bijeen en kreeg je dashboard aangereikt met allemaal kpi’s, financiële cijfers, verzuimoverzichten, kwaliteitsindicatoren, allemaal heel instrumenteel”, zegt oud-zorgbestuurder Laurent de Vries, die als voorzitter van het expertpanel optrad. “Maar kwaliteit is meer dan dat instrumentele en het afvinken van check-lijstjes. Het gaat vooral om de vraag wat heeft de bewoner er aan.”
Vragen stellen
Hoe een toezichthouder daarachter komt? “Stel je oordeel uit, belangrijk punt in onze reisgids, wees onderzoekend , observerend, niet oordelend. Plaats je niet boven de organisatie met een houding van: wij weten het allemaal, maar ga er naast staan. En vooral: stel vragen.”
Andere aanpak
De reisgids verschijnt op een moment dat de verpleeghuiszorg een bijna existentiële crisis achter de rug heeft, in de vorm van de corona-epidemie. Gelet op centraal geleide aanpak van de crisis dringt de vraag zich op wat individuele kwaliteit van zorg nog betekent tegen de achtergrond van een pandemie. “Dat is een vraag die veel mensen bezig houdt”, reageert Koster. “De corona-aanpak stond natuurlijk haaks op de kern van kwaliteitskader. De lock down was een generieke maatregel, iedereen moest voldoen aan dezelfde regels, er was weinig ruimte om af te wijken. Wat bewoners zelf wilden of individuele afwegingen, daar werd niet veel mee gedaan. Als er een tweede golf komt, willen we die niet op dezelfde manier aanpakken, juist ook omdat het haaks staat op de beweging die in het Kwaliteitskader en deze reisgids beschreven staat.”
Lees het interview met Aad Koster: ‘Nieuwe coronagolf vraagt creativiteit van verpleeghuizen’
