500740139
Organisaties in de publieke sector, zoals gemeenten, scholen en zorgpartijen, moeten meer grip op hun vastgoeddata krijgen. Dat stelt de Algemene Rekenkamer. Alleen zo kunnen ze weloverwogen beslissingen nemen waarin alle baten, opbrengsten en risico’s tegen elkaar worden afgezet.
“In tijden van transitie en onzekerheid wordt de verkoop van vastgoed gezien als mogelijkheid om het hoofd financieel boven water te houden”, aldus collegelid Kees Vendrik tijdens de recente bijeenkomst ‘Bouwstenen, platform voor maatschappelijk vastgoed’. “Daardoor kunnen de oorspronkelijke maatschappelijke intenties in gevaar komen en dat levert risico’s op, bijvoorbeeld in de zorg. Goed overzicht in de portefeuille is essentieel, want overzicht is het begin van inzicht.”
“In de zorg is van alles gaande van veranderende wetgeving tot de financiering. Dat stelt eisen aan de functionaliteit van de gebouwen”, zegt Joost Aerts, woordvoerder van de Algemene Rekenkamer. “Welk soort gebouwen zijn er nodig? Hoe financier je die? Het antwoord op dat soort vragen mag een slag beter doordacht worden. Vaak ontbreekt het aan een business-case.”
Grenzen
Informatie over de structurele en incidentele kosten en opbrengsten van panden stelt bestuurders volgens de Rekenkamer in staat om ook de maatschappelijke context expliciet te benoemen, daar een prijskaartje aan te hangen en pas dan een keuze te maken. Samenwerking en verbinding met publieke en maatschappelijke partners is wat de Rekenkamer betreft een andere randvoorwaarde voor een goede afweging. “Zeker bij publiek vastgoedbeheer is het over de grenzen van de eigen sector heen kijken een essentiële notie”, stelt Vendrik.
Om een zorgvuldige afweging te maken van alle financiële én maatschappelijke kosten en baten pleit de Algemene Rekenkamer voor een verdere professionalisering van het vastgoedmanagement. Ook moet er meer inzicht en transparantie komen. Daarnaast moeten organisaties in de publieke sector wat de Rekenkamer betreft meer samenwerken en verbinding zoeken. “Instellingen kijken nog lang niet altijd naar collega-instellingen om te leren”, zegt woordvoerder Aerts. “Die kennisontwikkeling staat vaak nog in de kinderschoenen.”
Risicogericht
In de publicatie In Control 2016 licht Bouwstenen voor Sociaal verschillende aspecten van integraal vastgoedbeheer toe, inclusief informatiesystemen
die daarvoor gebruikt kunnen worden. Dit maakt goed duidelijk dat vastgoedbheer over veel meer gaat dan alleen financiën. Als ‘good practice’ uit de zorg wordt het voorbeeld van de Carante Groep geschetst. Na een grote brand op een locatie in Nieuwegein in 2011 ontwikkelde Carante zich van een regelgerichte naar een risicogerichte organisatie. “We voldeden aan alle regels, maar het is wel misgegaan”, licht Anneliek van Maarseveen, veiligheidsdeskundige bij de Carante Groep de omslag toe. Door niet de regels, maar potentiële risico’s als uitgangspunt te nemen sluiten vastgoedmanagement en praktijk beter op elkaar aan. “Elk klein incident is een waarschuwing voor een potentieel risico, waar je actie op zou moeten ondernemen”, stelt Van Maarseveen. “In de meeste instellingen is de kennis om zo’n incident te herkennen niet voorhanden, laat staan dat er iets mee gebeurt. Dan kun je er op wachten dat het een keer mis gaat.”
Koppelen
Om dit probleem het hoofd te bieden is Carante informatie op het gebied van vastgoed en veiligheid beter gaan combineren. Dit gebeurt onder meer door de gebouwen te labelen, de zelfredzaamheid van cliënten in kaart te brengen en alle informatiesystemen te koppelen. Zo kan ook de zorg gekoppeld worden aan de cliënten en aan hun verblijfplaats. “Want een zware cliënt in een licht beveiligd gebouw is gevaarlijk en een lichte cliënt in een zwaar beveiligd gebouw is zonde van het geld”, stelt Van Maarseveen. Op die manier kan er veiliger worden gewerkt, terwijl tegelijkertijd de beschikbare vastgoedcapaciteit optimaal wordt benut.
