Robot and human hands almost touching - 3D render. A modern take on the famous Michelangelo painting in the Sistine Chapel; titled, "The Creation of Adam". Roboter- und Menschenhand berühren sich beinahe URO-NEWS 6/2012
Verschillende aanbieders in de ouderenzorg hebben een begin gemaakt met de daadwerkelijke inzet van robot-technologie. Betrokkenen benadrukken dat de robot-technologie vooral gezien moet worden als aanvulling op menselijke professionele expertise, maar ze sluiten niet uit dat robots op termijn met name laag gekwalificeerde medewerkers gaan vervangen.
In het septembernummer van Skipr-magazine, dat medio augustus verschijnt, passeren verschillende initiatieven de revue. Als het om concrete toepassing gaat is de Rotterdamse thuiszorgaanbieder Aafje het verst. Aafje Hulpthuis zet inmiddels robotstofzuigers in bij klanten thuis, tenzij ze dat niet willen. Het idee is dat de robotstofzuiger de thuishulp werk uit handen neemt, waardoor deze meer tijd heeft voor andere werkzaamheden of sociale interactie met de klant.
Koudwatervrees
Het initiatief kan op warme instemming rekenen van de plaatselijke CDA-fractie. “Door de robotstofzuiger heeft de thuishulp bij binnenkomst al een grote voorsprong ten opzichte van de werkwijze zonder robotstofzuiger”, aldus raadslid Sven de Langen. “Hierdoor is het eenvoudiger om extra aandacht te besteden aan voorkeurswerkzaamheden van de klant of even de tijd te nemen voor een gesprek met een kop koffie.” Om collega-raadsleden over hun koudwatervrees heen te helpen heeft De Langen robotstofzuigers te leen aangeboden aan alle zorgwoordvoerders.
Robot Rose
Ook thuiszorgaanbieder ZuidZorg in Veldhoven heeft serieuze plannen om robots in te zetten bij ouderen thuis. Met het oog hierop is ZuidZorg samen zorgaanbieder Thebe in Breda en Siza in Arnhem een proef gestart met de service-robot Rose. Deze door de TU Eindhoven ontwikkelde robot kan onder meer tafel dekken en afruimen, sokken aantrekken en de deur open doen. Eenvoudige handelingen moet de robot eenmalig aanleren, bij een meer complexe taak kan een menselijke operator de besturing overnemen. Waar bij ZuidZorg de nadruk ligt op de zelfstandigheid van ouderen, onderzoeken Thebe en Siza vooral de mogelijkheden binnen een intramurale context. Het onderzoek wordt mede financieel ondersteund door zorgverzekeraar CZ.
Het gezamenlijke testtraject rond Rose dat in oktober start gaat anderhalf jaar duren. In Skipr-magazine laat Frans Brom, hoofd Technology Assessment van het Rathenau Instituut, weten dat een uitgebreid testtraject onontbeerlijk is: “Een test mag zich niet alleen richten op de vraag ‘kan dat ding het?’, maar met name op de vraag wat een handeling van de robot betekent voor de zorgsituatie.”
Zorgperspectief
Ook Marian Verkerk, hoogleraar zorgethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, benadrukt het belang van een scherp oog voor de context. “Het gevaar bij de introductie van zulke technologische devices is dat technici heel enthousiast worden van de dingen die zo’n robot kan, maar dat er onvoldoende wordt gekeken naar de consequenties vanuit zorgperspectief”, aldus Verkerk in Skipr-magazine.
Toch ziet Verkerk potentiële pluspunten. “Misschien is een robot die goed tilt voor een patiënt wel prettiger dan iemand die de hele tijd aan je sjort en klaagt over pijn aan de rug.” Daarmee dient zich ook het dreigende gevaar van verdringing op de arbeidsmarkt aan. Volgens Mariëtte Hertoghs van Thebe zal het voorlopig zo’n vaart niet lopen. “Rose is geen zorgrobot. De zorgmedewerker zorgt voor heel andere dingen dan de robot, en voor zorg verlenen heb je echt een professional nodig. De robot wordt juist ondersteunend aan de zorg. Maar als de robot ooit in productie kan worden genomen en goedkoper wordt, is hij bedrijfszekerder dan een medewerker.”
